بیمه عمر، تضمین آینده
بیمه عمر یا بیمه آتیه قراردادی است میان بیمه‌گر و بیمه‌گذار که در آن بیمه‌گر متعهد می‌شود مبلغی را پس از پایان قرارداد به ازای حق بیمه‌های پرداختی بیمه‌گذار به وی بپردازد.
پرداخت حق بیمه توسط بیمه‌گذار می‌تواند اقساطی یا نقدی صورت گیرد.
تعیین شیوه پرداخت در توافق طرفین مشخص می‌شود.
بیمه عمر به غیر از پوشش سرمایه‌گذاری بلندمدت که مرسوم است، می‌تواند موارد دیگری همچون:
- فوت
- پوشش برخی از بیماری‌های خاص
- از کارافتادگی
- نقص عضو
- و …
را به عنوان پوشش‌های بیمهای در بیمه‌نامه در نظر بگیرد تا علاوه بر ماهیت سرمایه‌گذاری، حمایت‌گر نیز باشد.
موارد که به طور معمول در بیمه‌نامه به عنوان تعهد بیمه‌گر به بیمه‌گذار ذکر می‌شود بر اساس استانداردهای صنعت بیمه در هر کشور تعیین می‌گردد.
البته طرفین با توجه به توافقات میان خود می‌توانند مواردی را اضافه یا کم کرده همچنین برای برخی موارد محدودیت‌ها و شرایطی وضع کنند.
بیمه نامه بیمهعمر
بیمه‌نامه بیمه عمر همچون سایر قراردادهای بیمهای و دارای ابعاد و بخش‌های گوناگونی است که در ادامه تشریح می‌شوند.
طرفین بیمه‌نامه
بر اساس بیمه‌نامه شخصی که مسئولیت پرداخت حق بیمه را به عهده دارد مالک قرارداد است در حالی که بیمه شده شخصی است که به موجب قرارداد مبلغ نهایی را از بیمه‌گر دریافت می‌کند.
مالک قرارداد و بیمه‌شده می‌تواند هر دو یک فرد یا افراد متفاوتی باشند. برای مثال:
- فرد اگر برای خود بیمه بازنشستگی منعقد کند مالک و بیمه شده خود اوست.
- پدری که برای فرزندان و همسر خود بیمه عمر منعقد کرده است مالک بیمه و پرداخت کننده خود اوست اما همسر و فرزندانش بیمه شده هستند.
در قراردادهای بیمهای مالک بیمه، بیمه‌گذار محسوب شده و بیمه شده در صورتی که همان فرد مالک نباشد طرف قرارداد نخواهد بود.
ذینفع بیمه پس از فوت شخص بیمه شده درآمدهای حاصل از آن را دریافت می‌کند.
در بیمه‌نامه مالک ذینفع را تعیین می‌کند، اما ذینفع طرف مشارکت نیست لذا مالک می‌تواند ذینفع را تغییر داده مگر اینکه بنابر قرارداد ذینفع غیرقابل بازگشت باشد.
در اینصورت تغییر ذینفع وابسته به نظر ذینفع اصلی است.
در مواقعی که مالک با بیمه‌شده متفاوت است بیمه‌گر سیاست‌هایی اتخاذ می‌کند که تا جلوی سو استفاده افراد گرفته شود زیرا برخی سو استفاده‌ها در جهت از بین بردن فرد بیمه شده و استفاده از درآمدهای بیمه ای شخص صورت می‌گیرد.
شرایط بیمه‌نامه
برخی شرایط و محدودیت‌ها توسط بیمه‌گر جهت جلوگیری از سو استفاده اعمال می‌شود از جمله:
- در صورت خودکشی فرد تا زمان معینی (دو سال) پس از انعقاد قرارداد بیمه‌نامه لغو می‌شود.
- در صورت هر گونه اظهارات خلاف واقع توسط بیمه‌گذار، بیمه‌نامه اختیار لغو قرارداد را به بیمه‌گر می‌دهد.
- برخی از خدماتی که تحت پوشش قرار می‌گیرد در موارد مشخصی پرداختی دارند. (مثلا تایید پزشک معتمد)
- در صورت تاخیر در پرداخت حق بیمه جریمه یا حقی برای بیمه‌گر وجود خواهد داشت.
- و …
نحوه محاسبه بیمه عمر
- اولین فاکتور موثر در محاسبه بیمه عمر میزان حق بیمهای است که فرد پرداخت می‌کند.
- انتخاب حق بیمه عمر معمولا با حداقل پرداخت ماهیانه ۵۰ هزار‌تومان و تا سقف سالانه ۸ میلیون تومان امکان‌پذیر است.
- این مبلغ با توجه به شرایط بیمه‌گذار می‌توان حق بیمه را سالانه افزایش داد و شرایط پرداخت تا حد امکان انعطاف‌پذیری اتخاذ کرد.
- هر فرد با توجه به شرایط اقتصادی خود می‌تواند، ضریب دلخواهی برای افزایش حق بیمه انتخاب کند.
- میزان این ضریب در شرکت‌های مختلف بیمهای متفاوت است، و می تواند ضریب:
- 5 درصد
- 10 درصد
- 15 درصد
- 20 درصد
را برای افزایش سالانه بیمه عمر انتخاب کند.
هر میزان حق بیمه بیشتری پرداخت شود، سرمایه بیمه عمر افزایش می‌یابد و در نهایت پوشش‌های بیمهای است که توسط بیمه گذار روی بیمه نامه اضافه می‌شود.
پس اینکه مبلغ بیمه عمر چقدر است کاملا بستگی به فرد بیمه گذار در هر بیمه نامه دارد.
بر اساس موارد گفته شده و شرایط بیمه‌نامه بیمه عمر محاسبه می‌شود.
انواع بیمه عمر
شرکت‌های بیمه انواع مختلفی از بیمه عمر را در قالب طرح‌های مختلف بیمهای ارائه می‌کنند.
برای هر یک از این بیمه نامه‌ها نام‌های مختلف با پوشش‌ها و مزایای مختلفی وجود دارد. در ادامه برخی از انواع بیمهعمر مرسوم بین می‌گردد.
- بیمه عمر ساده زمانی: یکی از طرح‌های اولیه بیمه عمر است که به فرد بیمه شده در صورت فوت در مدت زمانی که بیمه عمر داشته باشد سرمایه فوت پرداخت می‌شود.
در صورتی که فرد در پایان مدت بیمه نامه در قید حیات باشد هیچ مبلغی به وی پرداخت نمی‌شود. - بیمه تمام عمر: با داشتن این بیمه نامه فرد دارای پوشش‌های بیمهای به همراه سرمایه فوت است.
اگر بیمه شده در طول داشتن قرارداد فوت نماید وراث می‌توانند از پوشش سرمایه فوت استفاده کنند. - بیمه عمر مانده بدهکار: این بیمه‌نامه برای زمانی است که فرد وام بانکی داشته و در زمان بازپرداخت وام فوت نماید، شرکت بیمه متعهد می‌شود که باقی اقساط را پرداخت کند.
- بیمه عمر و سرمایه گذاری: این نوع بیمه در واقع کامل‌ترین نوع بیمه عمر است که هم پوشش‌های بیمهای و هم سرمایه گذاری را به ارمغان می‌آورد. این نوع بیمه نامه در قالب طرح‌های مختلف بیمه از قبیل بیمه مستمری، بیمه بازنشستگی، بیمه زنان خانه دار، بیمه آتیه کودکان و… توسط شرکت‌ها در حال ارائه است.
پوشش‌های بیمه عمر
در ادامه برخی از مهم‌ترین پوشش‌های بیمهای که در بالا به آن‌ها اشاره شد بیان می‌گردد.
پوشش فوت طبیعی بیمه عمر
پس از فوت فرد بیمه شده تامین مالی برای بازماندگان حائز اهمیت است. (مخصوصا برای زمانی که بیمه شده سرپرست خانواده باشد)
بر اساس شرایط، بیمه‌نامه عمر با فوت فرد بیمه‌شده سرمایه فوت به همراه پس‌انداز سرمایه گذاری شده به ذینفعان پرداخت می شود.
میزان سرمایه فوت بر اساس حق بیمه عمر ماهانه و یا سالانه محاسبه می‌شود. این سرمایه با مشخص شدن ضریب تشکیل سرمایه قابل افزایش است.
این نکته حائز اهمیت است که برخی از شرکت‌های بیمه، برای سرمایه فوت سقف‌هایی را مشخص کرده‌اند.
البته برخی از شرکت های بیمه سقف مشخصی برای این سرمایه ندارند.
پوشش فوت بر اثر حادثه بیمه عمر
در کنار پوشش فوت طبیعی، داشتن پوشش فوت بر اثر حادثه از دیگر پوشش‌های ممکن در این بیمه نامه محسوب می‌شود.
میزان سرمایه فوت بر اثر حادثه نیز ضریبی از حق بیمه است. میزان سرمایه فوت حادثه چندین برابر سرمایه فوت طبیعی است.
پوشش از کارافتادگی بیمه عمر
این پوشش در مواقعی برقرار می‌شود که فرد بیمه شده به هر علتی از کارافتاده شده و دیگر قادر به ادامه فعالیت نباشد.
مادامی که بر اساس نظر کارشناس شرکت بیمه، فرد از کارافتاده تشخیص داده شود می‌تواند از این پوشش استفاده نماید.
میزان سرمایه این پوشش نیز همچون موارد قبل بر اساس ضریبی از سرمایه فوت محاسبه می‌گردد.
میزان این پوشش در شرکت‌های بیمهای متفاوت است.
زمانی که فرد از کارافتاده می‌شود، علاوه بر دریافت سرمایه از کارافتادگی، دیگر حق بیمهای را پرداخت نکرده و شرکت بیمه باقی مانده حق بیمه‌ها را تا پایان قرارداد پرداخت می‌نماید و در کنار این سایر پوشش‌های بیمه نامه نیز برقرار خواهد بود.
پوشش برخی از بیماری‌های خاص بیمه عمر
پوشش برخی از بیماری‌های خاص برای ۵ دسته بیماری:
- سکته قلبی
- سکته مغزی
- جراحی باز قلب
- پیوند اعضای اصلی بدن
- انواع سرطان
مورد قبول است.
در صورت ابتلای فرد به هر کدام از بیماری‌های یاد شده، شرکت بیمه تا سقف معینی جهت هزینه‌های درمان بیماری به فرد بیمه شده پرداخت می‌کند.
میزان این پوشش بر اساس حق بیمه پرداختی و سرمایه بیمه عمر محاسبه می‌گردد و برای بیمه‌های مختلف میزان این پوشش‌ها متفاوت است.
ضمنا برای این پوشش سقف خاصی از لحاظ سنی وجود دارد.
نحوه پرداخت این هزینه برای هر بیمه متفاوت است،
برخی از بیمه‌گرها کل هزینه‌ها را یکجا پرداخت کرده و برخی دیگر بیمه خسارت بیماری‌ها را به صورت جداگانه برای هر بیماری پرداخت می‌کند.
این پوشش در اغلب شرکت‌ها دوره انتظار نداشته و از ابتدای قرارداد برای بیمه‌گذار برقرار است.
سایر مزایای بیمه عمر
بیمه عمر علاوه بر اینکه سرمایه‌گذاری بلند مدت برای آینده‌ای بهتر، پوشش حوادث ناخواسته برای زندگی کم دغدغه‌تر و تامین هزینه‌های درمان برای بهبودی سریعتر است، در موارد دیگری نیز حامی بیمه‌گذار است.
دریافت وام بدون نیاز به ضامن
از جمله این مزایا دریافت وام از محل اندوخته بیمه عمری که با پرداخت حق بیمه شکل گرفته است.
بیمه‌گذار می‌تواند در صورت نیاز تا ۹۰ درصد ارزش بازخریدی اندوخته بیمه نامه خود وام دریافت کند.
پرداخت وام در کوتاهترین زمان و بدون نیاز به هرگونه تشریفات اداری انجام می‌شود.
مزیت دریافت وام بیمه عمر نسبت به وام بانکی برقراری پوشش‌های بیمه در زمان استفاده از وام است بر این اساس چنانچه فرد در هنگام استفاده از وام متحمل خسارتی شود، شرکت بیمه تمام خسارت وی را پرداخت می‌نماید.
معافیت مالیاتی
مطابق ماده ۱۴۸ قانون مالیات‌های مستقیم مبالغ پرداختی بابت بیمه نامه‌های عمر از منابع درآمدی جز هزینه‌های هر فرد حقیقی و حقوقی از نظر مالیات محسوب می‌شود.
قانون مالیات‌های مستقیم
سرمایه‌ای که در بیمه‌نامه‌های عمر پس انداز می‌شود، به هر میزان که باشد از معافیت مالیاتی برخوردار است. حتی در صورت فوت بیمه شده سرمایه فوت به همراه اندوخته به ذینفعان بیمه نامه پرداخت می‌شود بدون این که نیاز به انحصار وراثت داشته باشند.
سود تضمینی
سود تضمینی به جهت تضمین بیمه مرکزی بر روی بیمه نامه‌های عمر است، این سود در برای تمامی شرکت‌عادی بیمه نرخ برابری است.
در حال حاضر بیمه مرکزی سود تضمین شده را برای
- ۲ سال اول ۱۶ درصد،
- دو سال دوم ۱۳ درصد
- و برای سال‌های بعدی تا ده سال بعد ۱۰ درصد
اختصاص داده‌است.
امکان بازخرید
ممکن است بیمه‌گذار بعد از انعقاد قرارداد بنا به دلایلی قصد انصراف یا به عبارت دیگر بازخرید بیمه‌نامه خود را داشته‌باشد.
شرایط بازخرید بیمه عمر در شرکت‌های بیمه متفاوت بوده ولی به عنوان یکی از شرایط قرارداد این مهم امکان پذیر است.
باید در نظر داشت بازخرید بیمه نامه قبل از رسیدن آن به دوره سوددهی از نظر اقتصادی اصلا به صرفه نیست. ارزش بازخریدی در واقع مجموع حق بیمه های پرداختی به همراه سود های تضمینی و مشارکتی مرکب و روز شمار است که در طول بیمه نامه به اندوخته بیمه گذار واریز می‌شود.
مقایسه بیمه عمر و تامین اجتماعی
با بررسی مزایا و پوشش‌های بیمه عمر شاید این سوال مطرح شود که با وجود بیمه عمر چه نیازی به بیمه تامین اجتماعی خواهد بود؟
باید گفت ماهیت بیمه عمر و بیمه تامین اجتماعی کاملا با یکدیگر متفاوت است.
در واقع این دو بیمه نامه مکمل یکدیگرند. پوشش‌های این دو بیمه نامه نیز با هم متفاوت است و سرمایه گذاری که در بیمه عمر انجام می‌شود با بیمه تامین اجتماعی متفاوت خواهد بود.
