مشکلات گزارشگری مالی مرتبط با ترازنامه و صورت سود و زیان و صورت جریان وجوه نقد
در ارتباط با مشکلات گزارشگری مالی یا مشکلات تهیه صورتهای مالی، موضوعاتی وجود دارد که شناخت این مشکلات می تواند از اهمیت بسزایی برای تحلیلگر صورتهای مالی برخوردار باشد.
تحلیل گر به منظور تحلیل مناسب صورتهای مالی، باید بر مفروضات، خط مشی‌ها و برآوردهای استفاده شده در تهیه‌ی صورت های مالی، و نیز فرایند حسابداری منتهی به تهیه‌ی صورت های مالی اشراف داشته باشد.
معمولا یادداشتهای همراه صورت های مالی و بحث و تحلیل مدیریت یا گزارش عملکرد هیات مدیره، اطلاعات مناسبی راجع به مفروضات، برآوردهای عمده، و نیز مشکلات پیش آمده در تهیه ی صورت های مالی در اختیار تحلیل گران قرار می دهد.
باید در نظر داشت، که ارتباط تنگاتنگی بین ترازنامه و صورت سود و زیان برقرار است.
همان طور که از ثبت های حسابداری بر می‌آید، هر ثبت سود و زیانی، یک سمت ترازنامه ای نیز دارد.
یعنی با فروش خدمت به مشتری به شکل نقدی، درآمد فروش که یک حساب سود و زیانی است افزایش می یابد و حساب وجه نقد که یک حساب دارایی و ترازنامه ای است، افزایش می یابد.
لذا، در بررسی مشکلات گزارشگری مرتبط با ترازنامه و صورت سود و زیان، باید این ارتباط در نظر گرفته شود.
با در نظر گرفتن این مسائل، عمده‌ی مشکلات گزارشگری مالی که ممکن است بوجود آید و برای تحلیل گر از اهمیت برخوردار باشد به شرح زیر می باشد:
مشکلات تهیه‌ی ترازنامه
1) مشکلات اندازه گیری
مشکلات اندازه گیری، به مشکلات مربوط به تعیین رقم دقیق شناخت یک مبلغ در متن ترازنامه بر می گردند.
برای مثال، اندازه گیری مبلغی که باید به عنوان وجه نقد در ترازنامه گزارش شود، نسبتاً ساده است چرا که میزان وجه نقد فیزیکی یا نزد حساب های بانکی یک شرکت مشخص است.
در واقع با جمع مبالغ مانده حسابهای بانکی و صندوق و… به راحتی این عدد حاصل می شود. اما…
- مبلغی که باید به عنوان ساختمان گزارش شود، مورد بحث و جدل زیادی قرار خواهد گرفت.
آیا باید ساختمان به بهای تمام شده منهای استهلاک انباشته گزارش شود،
یا اینکه باید با تجدید ارزیابی دوره ای، آن را به ارزش های روز گزارش کرد؟ - همچنین موجودی کالا باید به چه مبلغی گزارش شوند؟ بهای تمام شده یا ارزش جاری یا خالص ارزش بازیافتنی؟
- این مشکلات برای دارایی های نامشهود، افزایش می یابند.
تقریبا برای تمام اقلام ترازنامه، بیش از یک مبنای اندازه گیری وجود دارد و این مبانی، تا حدود زیادی در استاندارد تصریح شده اند و اختیار انتخاب از بین هر یک از مبانی، به مدیریت داده شده است تا در شرایط خاص، از مبنایی استفاده کند که به نظر وی، بهترین مبنای اندازه گیری با توجه به واقعیت های شرکت است.
2) مشکلات طبقه بندى
مشکلات طبقه بندی به این امر اشاره دارند که یک قلم در کدام بخش ترازنامه گزارش شوند. برای مثال،
- بدهی های مربوط به مزایای پایان خدمت کارکنان، یک بدهی جاری است یا بلند مدت. یا،
- شرایط دارایی های اجاره شده از موجر، با شرایط اجاره عملیاتی همخوانی دارد یا اجاره سرمایه ای.
پیشنهاد می کنیم مقاله ترازنامه چیست؟ و مقاله تجزیه و تحلیل نسبتهای مالی به کمک ترازنامه را مطالعه کنید.
مشکلات تهیه‌ی صورت سود و زیان
1) شناخت درآمد
یکی دیگر از مشکلات گزارشگری مالی یا مشکلات تهیه صورتهای مالی، مربوط به صورت سود و زیان است.
معادله‌ی صورت سود و زیان، در قالب “درامد منهای هزینه برابر است با سود” نوشته می شود.
اولین مشکل این حوزه، شناخت درامد است.
طبق استانداردهای حسابداری ایران،
- برای اینکه یک درآمد در صورت سود و زیان شناسایی شود، باید تحقق یابد.
- برای تحقق درآمد، باید تحویل کالا یا خدمت انجام شود،
- ما به ازای دریافتی به شکل قابل اتکایی، قابل اندازه گیری باشد، و
- ورود وجه نقد به داخل شرکت محتمل باشد.
از این رو، در صورت ابهام در هر یک از مقوله های فوق، ممکن است میزان درآمد شرکت، بالاتر از واقع یا پایین تر از واقع گزارش شود.
2) شناخت هزینه
هزینه، به دارایی هایی گفته می شود که قدرت نفع رسانی خود را از دست داده اند.
برای مثال، پرداختی شرکت بابت مصرف برق دفتر اداری، دیگر قابل بازیابی نیست و تبدیل به هزینه شده است.
هزینه حقوق و دستمزد نیز وضعیت مشابهی دارد و بدیهی است که قابل بازیابی نیست.
اما تمام هزینه ها، نقدی نیستند. بخشی از هزینه ها، به شکل غیر نقدی اتفاق می افتند و مواردی نیز پیش می آید که تفکیک بین مخارج سرمایه ای و مخارج جاری، کار مشکلی می نماید.
از این رو، مشکلاتی در تعیین میزان دقیق هزینه های یک شرکت و در نتیجه تعیین درست سود هر دوره‌ی شرکت پیش می آید که مشمول قضاوت های مدیریت نیز می شود.
پیشنهاد می کنیم مقاله صورت و سود زیان و اجزا آن را مطالعه بفرمایید.
مشکلات تهیه‌ی صورت جریان وجوه نقد:
مشکلات گزارشگری مالی (مشکلات تهیه صورتهای مالی) در اینجا کمتر است. در ارتباط با صورت جریان وجوه نقد نیز مشکلاتی پیش می آید؛ اما با توجه به اینکه مبنای تهیه ی صورت جریان وجه نقد، بر خلاف دو صورت مالی ترازنامه و سود و زیان، نقدی است، بیش از دو صورت مالی دیگر، از قضاوت های مدیریت مصون است و براورد کمتری در تهیه ی صورت جریان وجوه نقد دخیل است.
با این حال، مشکل طبقه بندی همچنان در این صورت مالی وجود دارد.
