مالیات عملکرد

مالیات عملکرد نوعی از انواع مالیات است.
مالیات یکی از مطمئن ترین و آسان ترین نوع درآمدهای دولت است. پیشرفت های اقتصادی کشور میتواند به برنامه مالیاتی آن وابستگی داشته باشد.

درآمدهای مالیاتی می توانند موجب بهبود شرایط نامطلوب اقتصادی جوامع باشند. اندیشمندان وصاحبنظران اقتصاد اعتقاد دارند مناسبترین درآمد دولت، مالیات است.
مالیات یکی از ابزارهای انتقال درآمد از گروه ثروتمند جامعه به اقشار کم درآمد نیز می باشد.

تعریف مالیات عملکرد

مالیاتی که به سود حاصل از عملکرد یک دوره مالی تعلق میگیرد را مالیات عملکرد گویند.

در پایان سال مالی براساس سودی که حاصل شده مالیات را محاسبه و پرداخت می نمایند.
به بیانی ساده تر پس از تنظیم صورتحساب سود و زیان 25% از سود خالص به عنوان مالیات عملکرد در نظر گرفته می شود. در مالیات بر عملکرد همواره مودی، پرداخت کننده مالیات خواهد بود.

نحوه تشخیص مالیات عملکرد

برای مشخص شدن مالیات عملکرد ابتدا باید درآمد مشمول مالیات مودی محاسبه گردد.
ماده 94 قانون مالیاتهای مستقیم درآمد مشمول مالیات را به شرح زیر بیان می کند.

ماده94: درآمد مشمول مالیات مودیان موضوع عبارت است از کل فروش کالاها و فروش خدمات به علاوه سایر درآمدهای ‌آنان که مشمول مالیات فصول دیگر شناخته نشده پس از کسر هزینه‌ها و استهلاکات مربوط طبق مقررات فصل هزینه‌های قابل ‌قبول و استهلاکات‌.

درآمد مشمول مالیات از دو طریق رسیدگی به دفاتر و محاسبه علی الراس مشخص میگردد.

شرایط لازم جهت رسیدگی به دفاتر

شرایطلازم برای تشخیص درآمد مشمول مالیات از طریق رسیدگی به دفاتر مودیان مالیاتی

• تسلیم ترازنامه و حساب سودو زیان و یا حساب درآمد و هزینه و حساب سود و زیان،حسب مورد، تا چهارماه پس از سال مالی به اداره امور مالیاتی ذیربط.
• تنظیم و تحریر دفاتر قانونی و اسناد حسابداری بر اساس آیین نامه نحوه تنظیم و تحریر و نگهداری دفاتر قانونی.
• قرار دادن دفاتر و اسناد مودیان مالیاتی حسب درخواست ماموران مالیاتی جهت رسیدگی در اختیار ماموران ذیربط .
• قابل رسیدگی بودن دفاتر و اسناد ابرازی جهت محاسبه درآمد مشمول مالیات به نظر ماموران مالیاتی تشخیص مالیات یا هیات متشکل از سه نفر حسابرس منتخب رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور.
• به هنگام بودن دفاتر و اسناد در کنترل و بازرسی ضمن سال هنگام مراجعه ماموران در اجرای ماده ۱۸۱ قانون مالیات ها.

اظهارنامه مالیات بر عملکرد

اظهارنامه مالیاتی در واقع مهمترین گام در خود اظهاری مالیاتی است.
به منظور اظهار دارایی ها، بدهی ها، درآمدها، هزینه ها، سرمایه، معافیت ها، درآمدهای مشمول مالیات و…استفاده می شود.
اطلاعات هویتی صاحبان مشاغل و اشخاص حقوقی موضوع قانون مالیات های مستقیم نیز درآن ابراز می گردد.
نمونه اظهار نامه مالیاتی بر حسب نوع و حجم فعالیت اشخاص مذکور توسط سازمان امور مالیاتی، تهیه و اعلام می شود.

اظهارنامه عملکرد نیز نوعی اظهارنامه مالیاتی است.
اشخاص و شرکتها برای اظهار مبالغ سود و زیان عملکرد خود از این اظهارنامه استفاده میکنند.
اشخاص موضوع این اظهارنامه باید ۲۵ درصد سود دوره مالی را مطابق اظهارنامه عملکرد، مالیات بپردازند.
منظور از عملکرد فعالیت های تجاری است که در یک دوره مالی رخ می دهد.

مقاله نحوه تنظیم اظهارنامه مالیاتی را می توانید اینجا مطالعه کنید.

مشمولین اظهارنامه عملکرد

تمامی اشخاص حقیقی دارای کسب و کار، شغل و درآمد موظفند خلاصه عملکرد مالی خود را در اظهارنامه مالیاتی ابراز نمایند.
همچنین اشخاص حقوقی مکلف به ارسال اظهارنامه مالیاتی عملکرد حاوی ترازنامه و سود و زیان به سازمان امور مالیاتی هستند.
این کار حتما باید در مهلت مقرر انجام شود.
ماده 95 و 110 قانون مالیاتهای مستقیم به شرح زیر در باب ارسال اظهارنامه عملکرد می باشند.

بررسی ماده 95 قانون مالیاتهای مستقیم

در ماده 95 قانون مالیاتهای مستقیم به شرح زیراشخاص حقیقی مورد خطاب می باشند.

صاحبان مشاغل موظفند دفاتر و اسناد و مدارک حسب مورد را که با رعایت اصول و ضوابط مربوط از جمله اصول و ضوابط مربوط به تنظیم دفاتر تجاری موضوع قانون تجارت در خصوص تجار تنظیم می‌گردد برای تشخیص درآمد مشمول مالیات، نگهداری و اظهارنامه مالیاتی را بر اساس آنها تنظیم نمایند.

بررسی ماده 110 قانون مالیاتهای مستقیم

اشخاص حقوقی مودیان و مشمولین ماده 110 قانون مالیاتهای مستقیم می باشند.

اشخاص حقوقی مکلف می باشند اظهارنامه، ترازنامه و حساب سود و زیان متکی به دفاتر و اسناد و مدارک را حداکثر چهار ماه بعد از سال مالیاتی به همراه فهرست هویت شرکا و سهامداران و حسب مورد میزان سهم‌الشرکه و تعداد سهام و نشانی‌ هر کدام از آنها را به اداره امور مالیاتی که محل فعالیت اصلی شخص‌ حقوقی در آن واقع شده تسلیم و مالیات متعلق را پرداخت کنند.
پس از تسلیم اولین فهرست مزبور، تسلیم فهرست تغییرات در سنوات بعد کافی خواهد بود.
محل تسلیم اظهارنامه و پرداخت ‌مالیات اشخاص حقوقی خارجی و موسسات مقیم خارج از ایران‌ که در ایران دارای اقامتگاه یا نمایندگی نمی‌باشند تهران است‌.

حکم این ماده در مورد کارخانه ‌داران و اشخاص حقوقی در دوران معافیت نیز جاری خواهد بود.

تبصره مهم ماده 110 قانون مالیاتهای مستقیم

تبصره: اشخاص حقوقی نسبت به درآمدهایی که مطابق این قانون نحوه دیگری برای تشخیص آن مقرر شده مکلف به تسلیم اظهارنامه مالیاتی جداگانه که در فصل‌های مربوط پیش‌بینی شده، نیستند.

خود اظهاری مالیات عملکرد

• مؤدیان مالیاتی بهتر از هرمرجعی از میزان دارایی، بدهی، درآمد و هزینه خود اطلاع دارند.
• اظهار مالیات از سوی مؤدی و همکاری وی با سازمان امور مالیاتی، تشخیص مالیات را آسان تر خواهد کرد.
• مودیان مالیاتی میتوانند به وسیله تسلیم اظهارنامه، مالیات ابرازی خود را اظهار نمایند.
• جهت خود اظهاری، اشخاص حقیقی و حقوقی باید عملکرد مالی خود را که منتج به سود یا زیان شده است ابراز کنند.
• مودیان باید مالیات خود را بدون دخالت کارشناسان سازمان امور مالیاتی به صورت روشن بیان کنند.
• این اظهار باید به گونه ای باشد که هیچ گونه شبهه و تردیدی در آن وجود نداشته باشد.
• ممیزین سازمان امور مالیاتی مدارک ارسالی توسط شخص حقیقی یا حقوقی را بررسی خواهند کرد.
• پس از صحت سنجی مدارک ارسالی و احرازعدم تخلف از قوانین مالیاتی، مالیات ابرازی را می پذیرند.
• با پذیرفتن مالیات ابرازی همان مقدار پرداخت مالیات برای شخص در نظر گرفته می شود.

گروه بندی مشاغل مشمول مالیات عملکرد

بر اساس قانون مالیاتهای مستقیم، مشاغل مشمول مالیات عملکرد به سه دسته تقسیم بندی شده است.
این تقسیم بندی بر اساس حجم و نوع فعالیت به شرح زیر است.

• مودیان صاحبان مشاغل گروه اول.
• مودیان صاحبان مشاغل گروه دوم.
• مودیان صاحبان مشاغل گروه سوم.
  

تقسیم بندی بر اساس حجم فعالیت

مودیان و صاحبان مشاغل مشمول مالیات عملکرد از نظر حجم فعالیت به سه دشته زیر تقسیم شده اند.

گروه اول

مودیانی که مجموع مبالغ فروش کالاها و خدمات سال قبل، یا ده برابر درآمد مشمول مالیات قطعی شده (قبل از کسر معافیت) هرکدام بیشتر از مبلغ 30/000/000/000 ریال باشد.
ملاک این تشخیص آخرین برگ مالیات قطعی صادر شده (مجموع اصلی و متمم) عملکرد سال 1391 و به بعد که تا تاریخ پایان دی ماه سال قبل از شروع سال مالیاتی ابلاغ شده، می باشد.

گروه دوم

این گروه مشمول مودیان و صاحبان مشاغلی است که دارای مجموع مبالغ فروش کالاها و خدمات سال قبل یا ده برابر درآمد مشمول مالیات قطعی شده (قبل ازکسرمعافیت) هرکدام بیش از 10/000/000/000 و تا سقف 30/000/000/000 ریال باشد.
این معیار مطابق آخرین برگ مالیات قطعی صادره (مجموع اصلی ومتمم) عملکرد سال مالی1391 و بعد از آن که لغایت تاریخ پایان دیماه سال پیش از شروع سال مالیاتی ابلاغ شده، بررسی می گردد.

گروه سوم

مودیان و صاحبان مشاغلی که به شرح فوق در گروه اول و دوم قرار نمیگیرند، مودیان مشمول گروه سوم می باشند.

یک نکته مهم:

در مواردی که فعالیت مودی صرفا ارائه خدمات می باشد، پنجاه درصد مبالغ فوق جهت تشخیص گروه بندی مودی ملاک عمل می باشد.

تقسیم بندی بر اساس نوع فعالیت

مودیان مالیاتی ذیل فارغ از حجم فعالیت مذکور و بر اساس نوع فعالیت در انجام تکالیف جزء مودیان مشمول گروه اول به حساب می آیند.

1. مالکان کارت بازرگانی (وارد کنندگان و صادر کنندگان کالاها و خدمات).
2. صاحبان و مالکان کارخانه ها، بهره برداران معادن و واحدهای تولیدی دارای جواز تاسیس یا پروانه بهره برداری از وزارتخانه ذیربط.
3. صاحبان هتل های سه ستاره و یا بالاتر.
4. صاحبان بیمارستانها، زایشگاه ها و کلینیک های تخصصی و فوق تخصصی.
5. صاحبان مشاغل صرافی.
6. مالکان فروشگاه های زنجیره ای که دارای مجوز فعالیت از وزارتخانه ذیربط باشند.

مدارک لازم برای تشخیص مالیات عملکرد

• صورت ترازنامه برای کلیه اشخاص حقوقی و حقیقی گروه اول.
• هنگام ارسال اظهارنامه عملکرد باید صورت سود وزیان و مبلغ نهایی درآمد و فروش های داخلی و خارجی وهزینه ها نیز ارائه شوند.
• صورت گردش مالی و مقداری کالاها و مواد اولیه.
• لیست بهای تمام شده کالاها و یا خدمات ارائه شده.
• صورت قراردادها به همراه صورت بهای تمام شده پروژه.
• اعلام مالیات هایی که تحت هر عنوانی در طول سال پرداخت کرده اند. اعم از مالیات تکلیفی، ارزش افزوده و…

اصلاح مالیات عملکرد

نکته بسیار مهم در مورد اصلاح مالیات عملکرد این است که مودیان می توانند حداکثر یک ماه پس از تاریخ ارسال اظهارنامه با مراجعه به سایت اشتباهات آن را اصلاح نمایند.
درغیر این صورت اگر اشتباهی دراظهارنامه شده باشد، با کشف اشتباه هنگام رسیدگی مشمول مالیات به صورت علی الراس خواهند شد.

ممیزین مالیاتی نیز تا یکسال پس از تاریخ ارسال اظهارنامه فرصت دارند آن را بررسی نمایند.
ضمن این بررسی باید مالیات مورد نظر را تعیین و تایید کنند.
پس از آن حد اکثر تا سه ماه باید موارد را تحت عنوان برگ تشخیص مالیات به مودی ابلاغ نمایند.

تشویقات و جرایم مالیات عملکرد

مطابق قانون مالیات هاي مستقیم جهت ترغیب مودیان به همکاری در شناسایی مالیات تشویقاتی در نظر گرفته شده است.
میتوان گفت یکی از اهداف قانون گذار از تشویقات مذکور، احقاق حقوق دولت به بهترین نحو می باشد.
این تشویقات پس از ارایه اظهارنامه در موعد مقرر و پرداخت به موقع مالیات قابل اعمال خواهند بود.
این پاداش ها به صورت جوایز خوش حسابی، بخشودگی تمام یا بخشی از جرایم مالیاتی و بهره مندي از معافیت های مالیاتی می باشد.
از طرفی دیگر جرایمی به منظور جلوگیري از تضییع حقوق دولت در مالیات عملکرد در نظر گرفته می شود.
این جرایم در موارد عدم ارائه اظهارنامه، کتمان درآمد، عدم پرداخت مالیات، فرار مالیاتی و دیرکرد پیش بینی شده است.
کسانی که علاقه مند به کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه هستند میتوانند به ماده189 لغایت202 قانون مالیاتهای مستقیم مراجعه کنند.

سایر آموزشهای مالیاتی