آشنایی با آزمون گواهینامه های بازار سرمایه

اهمیت اخذ گواهینامه های بازار سرمایه

بسیاری از افراد پس آشنایی با علم مالی و ادامه تحصیل در این رشته، برای فعالیت در رشته های مرتیط با شاخه بازار سرمایه و بورس در کشور به دنبال اخذ گواهینامه های بازار سرمایه یا به اصطلاح مدارک بورسی هستند.
بر اساس قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب آذرماه سال 1384، تصدی برخی از سمت‌ها در نهادهای مالی منوط به استفاده از کارمندانی با داشتن گواهینامه های بازار سرمایه می باشد.

امروزه، شرکت در آزمون های بازار سرمایه و اخذ گواهینامه های بازار سرمایه، برای ورود به بازار کار مالی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

برخی از این نهاد های مالی عبارتند از:

• شرکت‌های کارگزاری
• شرکت‌های مشاور سرمایه‌ گذاری
• صندوق های سرمایه گذاری
• شرکت‌های سبدگردانی
• صندوق‌های بازنشستگی
• شرکت‌های مادر(هلدینگ)
• شرکت‌های تأمین سرمایه
• مؤسسات رتبه‌بندی
• شرکت‌های پردازش اطلاعات مالی
• شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری

به عنوان مثال، فردی که به عنوان معامله گر بورس اوراق بهادار مشغول به خدمت در یک شرکت کارگزاری می شود، بایستی مدرک معامله گری بازار سرمایه را داشته باشد.

انواع گواهینامه های بازار سرمایه

آزمون های مذکور شامل 7 مورد زیر می باشد:

1- اصول بازار سرمایه

2- معامله گری بازار سرمایه

3- تحلیل گری بازار سرمایه

4- کارشناسی عرضه و پذیرش

5- مدیریت نهادهای بازار سرمایه

6- مدیریت سبد اوراق بهادار

7- ارزشیابی اوراق بهادار

تمامی این آزمون ها به صورت الکترونیکی در محل تعیین شده از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار برگزار می گردد.

ساختار آزمون ها (پیش نیازها و هم نیازها)

شرکت در هر آزمون مشمول رعایت پیش نیاز و هم نیازهایی است که اطلاعات مربوط به آن در جدول زیر آمده است:

1- اصول بازار سرمایه

به دلیل پیش نیاز بودن اخذ گواهینامه اصول بازار سرمایه برای شرکت در سایر آزمون ها، مدرک اصول بازار سرمایه یکی از مهترین مدارک در بین گواهینامه های موجود می باشد.
کساني که قبلا داراي هريک از دو گواهي نامه اصول مقدماتي بورس اوراق بهادار يا اصول مقدماتي بورس کالا هستند، نيازي به شرکت دراين آزمون ندارند وگواهي نامه اصول بازارسرمايه به آنان تعلق خواهد گرفت.

سرفصل های آزمون اصول بازار سرمایه

موارد امتحانی، ضرایب، تعداد سوالات و حد نصاب قبولی در این آزمون 180 دقیقه ای مطابق جدول زیر می باشد:

حدنصاب های قبولی

• حد نصاب هر درس آزمون اصول بازار سرمایه، کسب نمره میانگین 35 % از 100 % می باشد.
• میانگین نمره کل آزمون، 50% از 100% است.

معافیت ها

دارندگان مدرک CFA

دارندگان مدرک بین المللیCFA(در تمامی سطوح) می توانند در آزمون اصول بازار سرمایه شرکت نمایند. در صورتی که این افراد حد نصاب نمره میانگین 50 درصد را فقط در دو درس “اصول بازار اسلامی و اخلاق حرفه ای” و “مقررات بازار سرمایه” کسب نمایند با شرکت در دوره آموزشی گواهی نامه اصول بازار سرمایه به آنان تعلق خواهد گرفت.

دارندگان مدرک دکتری

دارندگان مدرک دکتری یا معادل آن در رشته های مدیریت مالی، مهندسی مالی، اقتصاد، حسابداری، مدیریت بازرگانی، بیمه و بانکداری، از شرکت در این آزمون معاف بوده، ومی توانند در صورت تصویب کمیته گواهینامه، گواهی مورد تایید کمیته را دریافت نمایند.

قبولی مشروط

باید توجه داشت، آن دسته از شرکت کنندگان آزمون اصول بازار سرمایه که موفق به کسب حدنصاب نمره کل شده اند اما تنها در یک درس خاص این حدنصاب را کسب نکرده باشند، می تواند با گذراندن دوره آموزشی متناسب با آن تک درس گواهینامه مربوط را اخذ نمایند. جدول زیر دوره های آموزشی مرتبط با ماده درسی مشروط، توسط کمیته گواهینامه های حرفه ای بازار سرمایه می باشد:

2- معامله گری بازار سرمایه

افرادی که دارای مدرک اصول بازار سرمایه هستند می توانند در این آزمون شرکت کنند.
برای فعالیت در امر معامله گری در نهادهای مالی(کارگزاری) اخذ این گواهینامه الزامی می باشد.

حدنصاب های قبولی

کسب حدنصاب نمره میانگین 50 درصد در این آزمون الزامی می باشد.

سرفصل های آزمون

موارد امتحانی(مقررات اصول بازار سرمایه و مقررات معامله گری)، ضرایب، تعداد سوالات و حد نصاب قبولی در این آزمون 75 دقیقه ای مطابق جدول زیر می باشد:

معافیت ها

رشته های مرتبط

مطابق مصوبه هيئت مديره سازمان بورس و اوراق بهادار، افرادي که داراي مدرک تحصيلي کارشناسي و بالاتر مورد تایيد وزارت علوم، تحقيقات و فناوري، در رشته هاي زیر هستند و معدل آنها بالاتر از 15 باشد در صورت شرکت در آزمون مقررات (شامل مقررات اصول بازار سرمايه و معامله گري) و کسب حد نصاب 40 با پيش نياز گواهي نامه اصول بازار سرمايه و شرکت در دوره هاي آموزشي مربوطه، مي توانند به عنوان معامله گر شروع به فعاليت نمايند. این رشته ها عبارتند از:

• گرايش هاي مالي رشته مديريت
• حقوق مالي
• مهندسي مالي
• حسابداري
• مدیریت بازرگانی
• کارشناسی بورس
• اقتصاد
• مدیریت صنعتی
• ریاضی (ریاضیات مالی)
• مهندسی صنایع (سیستم های مالی) 
•  مدیریت بانکداری

رشته های غیر مرتبط

در خصوص ساير رشته ها نیز، در صورت موفقيت در آزمون مقررات (شامل مقررات اصول بازار سرمايه و معامله گري)، مدیریت صنعتی، توسعه اقتصادی و برنامه ریزی، برنامه ریزی سیستم های اقتصادی و مدیریت کسب و کارهای کوچک (در مقطع کارشناسی) و کسب حد نصاب 40 با پيش نياز گواهي نامه اصول بازار سرمايه و شرکت در دوره هاي آموزشي مربوطه نیز مي توانند به عنوان معامله گر شروع به فعاليت نمايند.

3- تحلیل گری بازار سرمایه

برای شرکت در آزمون تحلیل گری بازار سرمایه، می بایستی گواهي نامه اصول بازار سرمايه به عنوان پیش نیاز، اخذ شود. پس از اخذ این گواهینامه فرد می تواند به عنوان تحلیل گر، در یکی از نهادهای مالی(مانند کارگزاری ها و صندوق های سرمایه گذاری) و یا نشریات اقتصادی، به فعالیت بپردازد.

سرفصل های آزمون

موارد امتحانی، ضرایب، تعداد سوالات و حد نصاب قبولی در این آزمون 195 دقیقه ای مطابق جدول زیر
می باشد:

حدنصاب های قبولی

• حدنصاب هر درس آزمون تحلیلگری بازار سرمایه کسب نمره میانگین 35 % از 100 % می باشد.
• میانگین نمره کل آزمون 50% از 100% است.

معافیت ها

دارندگان مدرک CFA

دارندگان سطوح 2 و 3 مدرک CFA در صورت شرکت در آزمون مقررات تحلیل گری بازار سرمایه و کسب حد نصاب نمره میانگین 50 درصد در این درس و به شرط داشتن گواهی نامه اصول بازار سرمایه، گواهی نامه تحلیل گری بازار سرمایه به آنان اعطا خواهد شد.

4- کارشناسی عرضه و پذیرش

داشتن مدرک اصول بازار سرمایه پیش نیاز شرکت در این آزمون می باشد. اگر داوطلبی دارای مدرک اصول بازار سرمایه نیست و درآزمون کارشناسی عرضه و پذیرش شرکت کرده و نمره قبولی را کسب نماید، می بایستی تا دو دوره بعدی، مدرک اصول بازار سرمایه را کسب کند.
در غیراینصورت قبولی وی در آزمون کارشناسی عرضه و پذیرش منتفی خواهد شد. افرادی که متقاضی تصدی شغل در بخش عرضه و پذیرش در نهادهای مالی و بازار بورس کشور می باشند، می بایستی این مدرک را در کنار مدرک اصول بازار سرمایه کسب نمایند.

سرفصل های آزمون

موارد امتحانی(مقررات مربوط به کارشناسی عرضه و پذیرش)، ضرایب، تعداد سوالات و حد نصاب قبولی در این آزمون 50 دقیقه ای مطابق جدول زیر می باشد:

حدنصاب های قبولی

حدنصاب قبولی در این آزمون کسب میانگین نمره 50 درصد می باشد.

5- مدیریت نهادهای بازار سرمایه

پيش نياز شرکت در آزمون مدیریت نهادهای بازار سرمایه، داشتن گواهی نامه اصول بازار سرمايه است. کساني که دارای گواهينامه اصول بازار سرمايه نيستند، می بایست حداکثر تا دو دوره بعدی مدرک اصول بازار سرمايه را دريافت کنند.
در غير اين صورت، قبولی آنها در آزمون و صدور گواهینامه مديريت نهادهای بازار سرمايه منتفی خواهد شد.
افرادی که دارای این مدرک می باشند، در صورت احراز شرایط کافی دیگر می توانند به عنوان معاون و یا مدیر بخش های مختلف درنهادهای مالی فعالیت کنند.

سرفصل های آزمون

موارد امتحانی، ضرایب، تعداد سوالات و حد نصاب قبولی در این آزمون 90 دقیقه ای مطابق جدول زیر می باشد:

حدنصاب های قبولی

حد نصاب قبولی در این آزمون کسب نمره میانگین 40 درصد در درس اصول راهبردی شرکتی و 50 درصد در درس مقررات مدیریت نهاد های بازار سرمایه می باشد.

6- مدیریت سبد اوراق بهادار

افرادی که مدیریت سبد سرمایه گذاری را در نهادهای مالی مانند شرکت های سبد گردانی و مشاوره سبدگردانی، برعهد دارند، می بایست دارای گواهینامه مدیریت سبد اوراق بهادار باشند.
اخذ این گواهینامه منوط به دارا بودن مدرک تحلیل گری بازار سرمایه می باشد.افرادی که موفق به قبولی در آزمون مدیریت سبد اوراق بهادار شده اند ولی مدرک تحلیلگری بازار سرمایه را ندارند، باید حداکثر تا دو دوره بعدی موفق به کسب گواهینامه تحلیلگری بازار سرمایه شوند. درغیر این صورت، قبولی آنان درآزمون مديريت سبد اوراق بهادار منتفي خواهد شد.

سرفصل های آزمون

موارد امتحانی(مدیریت سبد اوراق بهادار و مقررات سبد اوراق بهادار)، ضرایب، تعداد سوالات و حد نصاب قبولی در این آزمون 90 دقیقه ای مطابق جدول زیر می باشد:

حدنصاب های قبولی

حدنصاب قبولی در این آزمون کسب نمره میانگین 40 درصد در درس مدیریت سبد و50 درصد در درس مقررات سبد می باشد.

معافیت ها

دارندگان مدرک CFA

دارندگان سطوح 2 و 3 مدرک CFA در صورت شرکت دراین آزمون و کسب حد نصاب نمره میانگین 50 درصد درموارد امتحانی این درس و به شرط داشتن گواهینامه تحلیلگری بازار سرمایه، با تایید کمیته گواهینامه های حرفه ای، مدرک مدیریت سبد اوراق بهادار دریافت می کنند.

دارندگان مدرک تحلیل گری

افرادی که از قبل، هر يک از گواهی نامه های تحليل گری بورس اوراق بهادار و يا تحليل گری بورس کالا را دريافت کرده اند نيز می توانند در اين آزمون شرکت کنند.

7- ارزشیابی اوراق بهادار

اخذ این گواهینامه منوط به دارا بودن مدرک تحلیل گری بازار سرمایه می باشد.
افرادی که موفق به قبولی در آزمون ارزشیابی اوراق بهادار شده اند، ولی مدرک تحلیلگری بازار سرمایه را ندارند، باید حداکثر تا دو دوره بعدی موفق به کسب گواهینامه تحلیلگری بازار سرمایه شوند.
درغیر این صورت، قبولی آنان درآزمون ارزشیابی اوراق بهادار منتفي خواهد شد.

سرفصل های آزمون

موارد امتحانی، ضرایب، تعداد سوالات و حد نصاب قبولی در این آزمون 150 دقیقه ای مطابق جدول زیر می باشد:

حدنصاب های قبولی

حدنصاب قبولی در این آزمون کسب نمره میانگین 40 درصد می باشد.

معافیت ها

دارندگان مدرک CFA

دارندگان سطح 2 و 3 مدرک CFA در صورت دریافت گواهینامه تحلیلگری وبا تایید کمیته گواهینامه های حرفه ای، مجاز به اخذ این گواهینامه می باشند.

دارندگان مدرک تحلیل گری

ضمنا افرادي که از قبل، هر يک از گواهی نامه های تحليل گری بورس اوراق بهادار يا تحليل گری بورس کالا را دريافت کرده اند نيز مي توانند در اين آزمون شرکت کنند.

محل برگزاری الکترونیکی آزمون ها

محل برگزاری آزمون تهران، خیابان حافظ، نرسیده به جمهوری، بن بست ازهری، پلاک ۱۰ می باشد.

تمدید گواهینامه ها

مدت اعتبار برخی از گواهینامه های بازار سرمایه 2 سال است و پس از آن امکان تمدید آنها وجود دارد. شرایط تمدید، شرکت در کلاس های آموزشی و تخصصی مورد تایید سازمان بورس اوراق بهاداراست که با کسب امتیاز لازم فرد قادر به تمدید گواهینامه خود می باشد.
برای تمدید این گواهینامه ها، متقاضیان می بایستی بر اساس امتیاز سوابق شغلی و تحصیلی خود را محاسبه کنند. بدین منظور با مراجعه و عضویت در سامانه آموزشی کانون کارگزاران بورس اوراق بهادار، با انتخاب گزینه تایید سوابق شغلی و تحصیلی به تکمیل اطلاعات، ارسال و بارگذاری مدارک تحصیلی و مستندات شغلی خوداقدام کنند.
با توجه به سطح هر مدرک حرفه ای، حداقل امتیاز لازم برای تمدید گواهینامه ها مطابق جدول زیر می باشد.

حداقل امتیاز لازم برای تمدید گواهینامه ها

نکات مهم

1- به منظور آماده سازی برای شرکت در هریک از آزمون های مدارک بازار سرمایه، منابع و کتب متعدد از انتشارات مختلف در دسترس می باشد.
برای بررسی بیشتر می توانید به سایت سازمان بورس اوراق بهادار به نشانی اداره امور گواهینامه های حرفه ای سازمان مراجعه کنید.
اطلاعات مربوط به ثبت نام ،جدول زمانی آزمون ها و لینک ورود به سامانه برای ثبت نام در آزمون ها، دیگر مواردی است که با مراجعه به این سایت می توانید اطلاعاتی در باره آن ها کسب نمایید.

2- زمان بندی ثبت نام برای شرکت در آزمون های گواهینامه های بازار سرمایه، هر سه ماه یک بار می باشد که طبق جدول زمانی آزمون ها در سایت اداره امور گواهینامه های حرفه ای سازمان موجود می باشد.

3- داوطلبین برای پرداخت هزینه ثبت نام باید دارای کارت بانکی عضو شبکه شتاب بوده و رمزپویا خود را از بانک یا روش های دیگر دریافت رمز پویا، دریافت کرده باشند.
به محض انتخاب هر آزمون، داوطلب به درگاه پرداخت الکترونیکی بانک وارد شده و از آن طریق نسبت به پرداخت هزینه مربوطه اقدام خواهد نمود.

4- پس از ثبت نام و دریافت کد رهگیری پرداخت، امکان عودت هزینه به داوطلب وجود ندارد.

5- کارنامه و نتایج نهایی آزمون از 24 ساعت تا 72 ساعت پس از آزمون از طریق سایت سازمان بورس اوراق بهادار( اداره امور گواهینامه های حرفه ای سازمان) قابل مشاهده می باشد.

اطلاعات ارائه شده در این مقاله، با توجه به قوانین و مصوبات سازمان بورس اوراق بهادار تا تاریخ 1398/12/28 می باشد. بدیهی است متقاضیان در هر زمان باید سامانه رسمی اداره امور گواهینامه های حرفه ای سازمان بورس اوراق بهادار را برای اطلاع از تغییرات جدید بررسی کنند.

نویسنده» محمد نوروزی منش