در تعریف حقوقی و قانونی، سفته سند تجاری است که طی آن صادرکننده متعهد می‌شود مبلغ معینی از پول را در تاریخ معینی به دارنده سفته بپردازد.
شاید سفته‌ها به دلیل دسترسی آسان به آنها چندان قابل اعتماد یا مطمئن نباشند اما در معاملات تجاری سفته از چک بیشتر رواج دارد و بسیار هم مورد معامله قرار می‌گیرد، یکی از بارزترین تفاوت‌های بین چک و سفته این است که در چک مبلغی نوشته نشده است و افراد می‌توانند هر مبلغی که مدنظر خود دارند در آن قید کنند، اما هر برگ سفته دارای مبلغ مشخصی است و برای مبالغ بیشتر از مبلغ ذکر شده روی آنان قابل استفاده نیست.
قطعا بارها و بارها نام سفته را شنیده‌اید و می‌دانید که آن را از بسیاری از مکان‌ها مثل دکه‌های روزنامه به راحتی می‌توان تهیه کرد. چیزی که همه مردم در رابطه با آن می‌دانند این است که آن را به عنوان ضمانت می‌توان استفاده کرد.
سفته یا فته طلب چیست؟
سندی است که به موجب آن امضا کننده تعهد می‌کند مبلغی در موعد معین یا عندالمطالبه در وجه حامل یا شخص معین و یا به حواله کرد آن کارسازی نماید. سفته در معاملات بسیار پر کاربرد است به همین دلیل باید مانند تمام اسناد تجاری ویژگی‌های یک سند تجاری را داشته باشد.
سفته تعهد آور است و صادر کننده در زمان تعیین شده ملزم به پرداخت مبلغ آن می‌باشد.
مقررات حاکم بر برات در سفته هم رعایت می‌شود با این تفاوت که در سفته دو طرف داریم که عبارت است از صادر کننده یا متعهد و دارنده.
شرایط شکلی یا صدور چگونه است؟
- سفته باید دارای مهر و امضای صادر کننده سفته باشد.
- باید دارای تاریخ صدور سفته و مبلغ آن به حروف یا رقم باشد.
- نام گیرنده سفته و تاریخ سر رسید سفته باید کاملا مشخص باشد.
- (تاریخ سفته می‌تواند به دو صورت باشد، تاریخ معین که دارای روز و ماه و سال است و یا عندالمطالبه)
- در صورتی که نام مشخص در سفته وجود داشته باشد این شخص طلبکار می‌شود اما در غیر این صورت هر کسی که سفته را در اختیار داشته باشد طلبکار محسوب می‌شود.
*سوالی که در این قسمت وجود دارد این است که اگر مندرجات قانونی در سفته قید نشود آنگاه چه اتفاقی می‌افتد؟
مندرجات سفته طبق ماده ۳۰۸ قانون مشخص می‌شود و متأسفانه به اینکه اگر مندرجات ذکر نشود چه حکمی دارد اشاره‌ای نشده است.
اما در قوانین خارجی، مثلا قانون فرانسه طبق ماده ۱۸۴، سند امضا شده در این حالت سفته محسوب نمی‌شود.
با اینکه در قانون کشور ایران به این موضوع اشاره نشده است، اگر اطلاعات لازم در سفته درج شود، نوشته مذبور سفته محسوب نمی‌شود و تبصره ماده ۳۱۹ قانون تجارت فاقد شرایط اساسی مذکور، سند تجاری قلمداد نمی‌شود.
طبق ماده ۲۴۹ و ۳۰۹ قانون تجارت چنانچه ضامنی پشت آن را امضا کند تکالیفی بر عهده او خواهد بود.
توصیه می‌شود اگر از شما خواسته شده به عنوان ضامن پشت سفته را امضا کنید در همان زمان بر این موضوع تاکید داشته باشید و در کنار امضای خود قید کنید که “به عنوان ضامن” یا “ضمانت می کند” یا “پرداخت وجه را تضمین می‌کند” زیرا معنای ضمانت را می‌رساند و اگر در آینده صادرکننده ثبت تکلیف قانونی خود را انجام ندهد شخصی که ضامن است نمی‌تواند مدعی شود که به من عنوان ظهر نویس امضا کرده‌ام و نه ضمانت.
ظهر نویسی در لغت به معنای نوشتن پشت سند است.
و طبق تعریف آن در حقوق عبارت است از اینکه دارنده سند دین، مخصوصاً اسناد تجاری در پشت سند دستور یا اذن می دهد که مبلغ سند را به شخص دیگری انتقال بدهد که به بیان عامیانه و ساده ظهر نویسی همان پشت نویسی می‌باشد.
پشت نویسی
مانند پشت نویسی چک می‌باشد و برای انتقال سفته به افراد دیگر یا وصول آن استفاده می‌شود. اگر پشت نویسی به منظور انتقال انجام شود، دارنده‌ی جدید دارای تمام حقوق و مزایایی می‌شود که به آن سند تعلق دارد.
انتقال سفته
انتقال سفته به وسیله امضای دارنده آن صورت می‌گیرد،هم چنین انتقال به وسیله وکالت نیز می‌تواند انجام شود که باید وکالت برای وصول قید شود.
سقف سفته
هر سفته‌ای دارای یک سقف برای پرداخت می‌باشد.
به طور مثال:
اگر روی سفته‌ای پنجاه میلیون ریال قید شده باشد، نهایتا برای پرداخت ۵ میلیون تومان می‌توان از آن استفاده کرد.
تکلیف دارنده سفته
اگر متعهد سفته در سررسید آن از پرداخت مبلغ و انجام تکالیف قانونی خود خودداری کند، دارنده می‌تواند ظرف مدت ۱۰ روز از تاریخ وعده آن اعتراض خود را اعلام کند. دارنده می‌تواند برای فرد صادر کننده، برای کسی که سفته را در ایران صادر کرده ۱ سال و برای کسی که آن را در خارج از ایران صادر کرده است تقاضای ۲ سال اقامه دعوی نماید. البته توجه داشته باشید که ضمانت اجرایی اولیه سفته، ثبت مطالبات حقوقی و زندان نیست.
اگر حکم قطعی محکومیت صادر شود و فرد محکوم شده با وجود تمکن مالی از پرداخت وجه خودداری نمایند طبق قانون می توان فرد را تا زمان پرداخت بازداشت کرد، این بازداشت ضمانت اجرایی ثانویه است چون موضوع اصلی خسارت و جریمه در نظر گرفته می‌شود و طبق ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی، مبلغی که در سفته ذکر شده است با توجه به نرخ تورم سالیانه محاسبه خواهد شد.
وصول سفته
برای وصول دو راه وجود دارد:
- از طریق اجرای اسناد رسمی:
می‌توان به وصول سفته پرداخت زیرا سفته از اسناد لازم الاجراست و در صورتی که فرد صادر کننده به وظایف قانونی خود عمل نکرده باشد، فرد دارنده سفته می‌تواند از طریق قانون وصول خود را طلب کند. - از طریق مراجع قضایی دادگستری:
در این حالت دارنده سفته می‌تواند با تقدیم دادخواست حقوقی علیه یک یا تمام مسئولان سند تجاری یا سفته اقامه دعوی کند.
کاربرد سفته
سفته امروزه بیشتر از هر چیزی برای ضمانت مصرف می‌شود.
برای ضمانت در اموری مثل انجام ثبت نام دانشگاه، استخدام، وام، مطالبه دینی و… استفاده می‌شود.
مهم ترین کاربردهای آن :
- پرداخت کالا در معاملات
- استخدام و حسن انجام کار
- تضمین اجرای تعهدات
- تضمین پرداخت اقساط وام دریافتی
در آخر توجه داشته باشید که چک بهتر از سفته است.
یکی از علل اصلی آن این است که برگشت زدن چک به آسانی و از طریق بانک قابل انجام است، در حالی که درخواست سفته احتیاج به زمان بیشتری داشته و مراحل خاص خود را دارد.
سفته در موارد وعده‌دار فردا استفاده می شود و زمانی که می‌خواهیم طلبمان را در مورد دیگری از پرداخت کننده وصول کنیم از او سفته اخذ می‌کنیم، همچنین چک را نیز معمولاً برای طلب حال و صرفاً به عنوان یک وسیله پرداخت از افراد دریافت می‌کنیم اما به طور کلی قانونگذار برای چک ضمانت اجرایی بیشتر و قوی تری قائل شده است و اگر طلبکاری بابت طلب خود چک دریافت کند برای وصول آن تسهیلات قانونی بیشتری را در اختیار خواهد داشت.
سخن پایانی
قابل توجه است که سفته از طریق دایره اجرای ثبت قابل اجرا نیست.
یعنی در صورت عدم وصول سفته در تاریخ مقرر شده، فرد دارند سفته می‌تواند از طریق دعوای حقوقی، حق خود را طلب کند و تنها اقدامی که در مقابل عدم وصول سفته می‌توان انجام داد ارائه دادخواست به دادگاه حقوقی است که پس از صدور رأی و قطعی شدن آن قابل اجرا خواهد بود.
به پایان مقاله سفته رسیدیم، امیدواریم این مقاله مفید واقع شده باشد.
ممنون از همراهیتان.
مجموعه AccTrain طی سالها تلاش ارايه کننده انواع نرم افزارحسابداری موجود در بازار می باشد،.
مفتخریم پاسخ گوی نیاز شما باشیم .
برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص مالیات و مباحث مالی با ما همرا باشید.
مباحث مرتبط :
- سال مالی (دوره مالی)
- صورت حساب سود و زيان
- استانداردهای حسابداری برای تهیه صورت های مالی
- نصب نرم افزار سپیدار
- کدینگ حسابداری چیست؟
- انواع نرم افزار حسابداری و کاربردهای آنها
- انواع حسابداری
- درآمد حسابداران در ایران
- حسابداری صنعتی ، اجزا، عوامل و کاربردها
- نرم افزار حسابداری: نحوه انتخاب بهترین
- عرصه ای که نرم افزار حسابداری می تواند تفاوت ایجاد کند.
