باب سوم قانون مالیات‌های مستقیم (بخش دوم)
همانطور که در محتوای باب اول و دوم قانون مالیات‌های مستقیم گفته شد قوانین مالیاتی در ایران به دو دسته تقسیم می‌شوند.
قانون مالیات‌های مستقیم و قانون مالیات‌های غیر مستقیم، قانون مالیات‌های مستقیم مربوط به آن بخش از مالیات‌‌ها که مستقیما از درآمد افراد و ثروت افراد می‌شود.
قانون مالیات‌های مستقیم شامل پنج باب می‌باشد که هر کدام دارای فصل‌ها، بندها و تبصره‌هایی در مورد موضوعات مختلف می‌باشد.
در این محتوا فصل چهارم، پنجم، ششم و هفتم باب سوم از ماده 93 الی 131 قانون مالیات‌های مستقیم، طبق موارد ذکر شده در سایت سازمان امور مالیاتی کشور به طور خلاصه جمع آوری شده است.
برای مطالعه فصل های اول،دوم وسوم باب سوم قانون مالیات‌های مستقیم بر روی لینک زیر کلیک کنید.
فصل چهارم_مالیات بر درآمد مشاغل
شامل مواد قانونی 93 الی 104
ماده 93
درآمدی که شخص حقیقی از طریق اشتغال به مشاغل یا به عناوین دیگر غیر از موارد مذکور در سایر فصل‌های این قانون در ایران تحصیل کند پس از کسر معافیت های مقرر در این قانون مشمول مالیات بر درآمد مشاغل می‌باشد.
ماده 94
درآمد مشمول مالیات مودیان موضوع این فصل عبارت است از کل فروش کالا و خدمات به اضافه سایر درآمدهای آنان که مشمول مالیات فصول دیگر شناخته نشده، پس از کسر هزینه‌ها و استهلاکات مربوط طبق مقررات فصل هزینه‌های قابل قبول و استهلاکات.
ماده 95
صاحبان مشاغل موضوع این فصل موظف‌اند دفاتر و یا اسناد و مدارک حسب مورد را که با رعایت اصول و ضوابط مربوط از جمله اصول و ضوابط مربوط به تنظیم دفاتر تجاری موضوع قانون تجارت در خصوص تجار تنظیم می‌گردد برای تشخیص درآمد مشمول مالیات، نگهداری و اظهارنامه مالیاتی خود را بر اساس آنها تنظیم کنند.
ماده 96 حذف شده است.
ماده 97
درآمد مشمول مالیات اشخاص حقیقی موضوع این قانون که مکلف به تسلیم اظهارنامه مالیاتی میباشند به استناد اظهارنامه مالیاتی مودی که با رعایت مقررات مربوط تنظیم و ارائه شده و مورد پذیرش قرارگرفته باشد، خواهد بود.
سازمان امور مالیاتی کشور میتواند اظهارنامه‌های مالیاتی دریافتی را بدون رسیدگی قبول و تعدادی از آنها را بر اساس معیارها و شاخص‌های تعیین شده و یا به طور نمونه انتخاب و برابر مقررات مورد رسیدگی قرار دهد.
درصورتی که مودی از ارائه اظهارنامه مالیاتی در مهلت قانونی و مطابق با مقررات خـودداری کند، سازمان امور مالیاتی کشور نسبت به تهیه اظهارنامه مالیاتی برآوردی براساس فعالیت و اطلاعات اقتصادی کسب شده مودیان از طرح جامع مالیاتی و مطالبه مالیات متعلق به موجب برگ تشخیص مالیات اقدام می‌کند.
در صورت اعتراض مودی چنانچه ظرف مدت سی روز از تاریخ ابلاغ برگ تشخیص مالیات، نسبت به ارائه اظهارنامه مالیاتی مطابق مقررات مربوط اقدام کند، اعتراض مودی طبق مقررات این قانون مورد رسیدگی قرار می‌گیرد، این حکم مانع از تعلق جریمه‌ها و اعمال مجازات‌های عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر قانونی نیست.
ماده 98 حذف شده است.
ماده 99
قراردادهای پیمانکاری موضوع ماده 76 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب اسفند ماه 1345 و اصلاحیه‌های بعدی آن که پیشنهاد آنها قبل از تاریخ تصویب این قانون می‌باشد از لحاظ تشخیص درآمد مشمول مالیات و نیز پرداخت 4% مالیات مقطوع کماکان مشمول مقررات قانون فوق الذکر خواهند بود.
ماده 100
مودیان موضوع این فصل این قانون مکلف اند اظهارنامه مالیاتی مربوط به فعالیت‌های شغلی خود را در یک سال مالیاتی برای هر واحد شغلی یا برای هر محل جداگانه طبق نمونه‌ای که وسیله سازمان امور مالیاتی کشور تهیه خواهد شد تنظیم و تا آخر خرداد ماه سال بعد به اداره امور مالیاتی محل شغل خود تسلیم و مالیات متعلق را به نرخ مذکور در ماده 131 این قانون پرداخت نمایند.
تبصره اصلاح‌شده ماده ١٠٠ قانون مالیات‌های مستقیم چیست؟
سازمان امور مالیاتی کشور میتواند برخی از مشاغل و گروه‌هایی را که میزان فروش کالا و خدمات سالانه آنان حداکثر ١٠ برابر معافیت موضوع ماده ٨۴ قانون مالیات‌های مستقیم باشد را از انجام برخی از تکالیف مثل نگهداری از اسناد و مدارک موضوع این قانون و ارائه اظهارنامه مالیاتی معاف نماید و همچنین مالیات این مودیان را نیز به صورت مقطوع تعیین و وصول نماید.
در مواردی هم که مودیان کمتر از یک سال مالی فعالیت داشته باشند مالیات آنها نسبت به مدت اشتغال آنان محاسبه و وصول خواهد شد، البته توجه داشته باشید که حکم این تبصره مانع از رسیدگی به اظهارنامه های مالیاتی تسلیم شده در موعد مقرر نمی‌باشد.
ماده 101
درآمد سالانه مشمول مالیات مودیان موضوع این فصل که اظهارنامه مالیاتی خود را طبق مقررات این فصل در موعد مقرر تسلیم کرده‌اند تا میزان معافیت موضوع ماده 84 این قانون از پرداخت مالیات معاف و مازاد آن به نرخهای مذکور در ماده 131 این قانون مشمول مالیات خواهد بود.
شرط تسلیم اظهارنامه برای استفاده از معافیت فوق نسبت به عملکرد سال 1382 به بعد جاری است.
ماده 102
در مضاربه، مضارب مکلف است در موقع تسلیم اظهارنامه علاوه بر پرداخت مالیات خود مالیات درآمد سهم صاحب سرمایه را بدون رعایت معافیت ماده 101 این قانون کسر و به عنوان مالیات علی‌الحساب صاحب سرمایه به حساب مالیاتی واریز و رسید آن را به اداره امور مالیاتی ذیربط و صاحب سرمایه ارائه نماید.
ماده 103
وکلای دادگستری و کسانی که در محاکم اختصاصی وکالت می‌کنند مکلفند در وکالتنامه‌های خود رقم حق‌الوکاله‌ها را قید نمایند و معادل 5% آن بابت علی‌الحساب مالیاتی روی وکالتنامه تمبر الصاق و ابطال نمایند، که در هر حال مبلغ تمبر حسب مورد نباید کمتر از میزان مقرر باشد.
ماده 104 حذف شده است.
فصل پنجم_مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی
مواد قانونی 105 الی 118
ماده 105
جمع درآمد شرکت‌ها و درآمد ناشی از فعالیت‌های انتفاعی سایر اشخاص حقوقی که از منابع مختلف در ایران یا خارج از ایران تحصیل می‌شود، پس از وضع زیان‌های حاصل از منابع غیرمعاف و کسر معافیت های مقرر به استثنای مواردی که طبق مقررات این قانون دارای نرخ جداگانه‌ای می‌باشد، مشمول مالیات به نرخ 25% خواهند بود.
ماده 106
درآمد مشمول مالیات در مورد اشخاص حقوقی، به‌استثنای درآمدهایی که طبق مقررات این قانون نحوه دیگری برای تشخیص آن مقرر شده است، براساس میزان سوددهی فعالیت و مقررات مواد94، 95 و 97 این قانون و تبصره آن تعیین می‌شود.
ماده 107
درآمد مشمول مالیات اشخاص حقیقی و حقوقی خارجی مقیم خارج از ایران بابت درآمدهایی که در ایران و یا از ایران تحصیل مینمایند به شرح مشخص شده در بند‌های این ماده تعیین می شود.
ماده 108
اندوخته‌هایی که مالیات آن تا تاریخ لازم الاجراشدن این اصلاحیه پرداخت نشده در صورت انتقال به حساب سرمایه مشمول مالیات نخواهد بود، لیکن در صورت تقسیم یا انتقال به حساب سود و زیان یا کاهش سرمایه معادل اندوخته اضافه شده به حساب سرمایه، به درآمد مشمول مالیات‌سال تقسیم یا انتقال یا کاهش سرمایه اضافه می‌شود.
این حکم شامل اندوخته‌های سود ناشی از فعالیت‌های معاف موسسه در دوران معافیت و اندوخته موضوع ماده 138 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 3/12/1366 و اصلاحیه‌های بعدی آن تا تاریخ تصویب این اصلاحیه پس از احراز شرایط مربوط تا آن تاریخ نخواهد بود.
اندوخته‌هایی که مالیات آن تا تاریخ لازم الاجرا شدن این اصلاحیه وصول گردیده در صورت تقسیم یا انتقال به حساب سود و زیان یا سرمایه یا انحلال مشمول مالیات دیگری نخواهد بود.
ماده 109
درآمد مشمول مالیات در مورد موسسات بیمه ایرانی عبارت است از:
- ذخایر فنی در آخر سال مالی قبل
- حق بیمه دریافتی در معاملات بیمه مستقیم پس از کسر برگشتیها و تخفیفها
- حق بیمه بیمه‌های اتکایی وصولی پس از کسر برگشتیها
- کارمزد و مشارکت در سود معاملات بیمه‌های اتکایی واگذاری
- بهره سپرده‌های بیمه بیمه‌گر اتکایی نزد بیمه‌گر واگذارکننده
- سهم بیمه‌گران اتکایی بابت خسارت پرداختی بیمه‌های غیر زندگی و بازخرید و سرمایه و مستمری‌های بیمه‌های زندگی
- سایر درآمدها
ماده 110
اشخاص حقوقی مکلف اند اظهارنامه، ترازنامه و حساب سود و زیان متکی به دفاتر اسناد و مدارک خود را حداکثر تا چهار ماه پس از سال مالیاتی همراه با فهرست هویت شرکا و سهامداران و حسب مورد میزان سهم‌الشرکه یا تعداد سهام و نشانی هر یک از آنها را به اداره امور مالیاتی که محل فعالیت اصلی شخص حقوقی در آن واقع است تسلیم و مالیات متعلق را پرداخت نمایند.
پس از تسلیم اولین فهرست مزبور، تسلیم فهرست تغییرات در سنوات بعد کافی خواهد بود.
محل تسلیم اظهارنامه و پرداخت مالیات اشخاص حقوقی خارجی و موسسات مقیم خارج از ایران که در ایران دارای اقامتگاه یا نمایندگی نمی‌باشند تهران است.
ماده111
شرکت‌هایی که با تأسیس شرکت جدید یا با حفظ شخصیت حقوقی یک شرکت، در هم ادغام یا ترکیب می‌شوند از لحاظ مالیاتی مشمول مقررات تعیین شده میباشند.
ماده 112
حکم ماده 99 و تبصره آن در مورد عملیات پیمانکاری اشخاص حقوقی اعم از ایرانی و خارجی جاری خواهد بود.
ماده 113
مالیات موسسات کشتیرانی و هواپیمایی خارجی بابت کرایه مسافر و حمل کالا و امثال آنها از ایران به‌طور مقطوع عبارت است از 5% کلیه وجوهی که از این بابت عاید آنها خواهد شد، اعم از این که وجوه مزبور در ایران یا در مقصد یا در بین راه دریافت شود.
نمایندگی یا شعب موسسات مذکور در ایران موظف اند تا بیستم هر ماه صورت وجوه دریافتی ماه قبل را به اداره امور مالیاتی محل تسلیم و مالیات متعلق را پرداخت نمایند.
موسسات مذکور از بابت این‌گونه درآمدها مشمول مالیات دیگری به عنوان مالیات بر درآمد نخواهند بود. هرگاه شعب یا نمایندگی‌های مذکور صورت‌های مقرر را به موقع تسلیم نکنند یا صورت ارسالی آنها مطابق واقع نباشد دراین صورت مالیات متعلق براساس تعداد مسافر و حجم محمولات علی‌الرأس تشخیص خواهد شد.
ماده 114
آخرین مدیر یا مدیران شخص حقوقی مشترکا موظف اند قبل از تاریخ تشکیل مجمع عمومی یا سایر ارکان صلاحیت دار که برای اتخاذ تصمیم نسبت به انحلال شخص حقوقی دعوت شده است، اظهارنامه‌ای حاوی صورت دارایی و بدهی شخص حقوقی در تاریخ دعوت روی نمونه‌ای که بدین منظور ازطرف سازمان امور مالیاتی کشور تهیه می‌گردد تنظیم و به اداره امور مالیاتی مربوط تسلیم نمایند. اظهارنامه‌ای که حداقل حاوی امضا یا امضاهای مجاز و حسب مورد مهر موسسه برطبق اساسنامه شخص حقوقی باشد برای اداره امور مالیاتی معتبر خواهد بود.
ماده 115
مأخذ محاسبه مالیات آخرین دوره عملیات اشخاص حقوقی که منحل می‌شوند ارزش دارایی شخص حقوقی است منهای بدهی‌ها و‌سرمایه پرداخت شده و اندوخته‌ها و مانده سودهایی که مالیات آن قبلا پرداخت گردیده است.
ماده 116
مدیران تصفیه مکلف اند ظرف شش ماه از تاریخ انحلال (تاریخ ثبت انحلال شخص حقوقی در اداره ثبت شرکت‌ها) اظهارنامه مالیاتی مربوط به آخرین دوره عملیات شخص حقوقی را براساس ماده 115 این قانون تنظیم و به اداره امور مالیاتی مربوط تسلیم و مالیات متعلق را پرداخت نمایند.
ماده 117
اداره امور مالیاتی مکلف است برابر مقررات این قانون به اظهارنامه مربوط به آخرین دوره عملیات اشخاص حقوقی خارج از نوبت رسیدگی نموده و در صورتی که به مندرجات آن اعتراض داشته باشد حداکثر ظرف یک سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه، مالیات متعلق را به موجب برگ تشخیص تعیین و ابلاغ نماید در غیر این صورت مالیات متعلق به اظهارنامه تسلیمی به وسیله مدیران تصفیه قطعی تلقی می‌گردد.
و در صورتی که بعدا مشخص گردد اقلامی از دارایی شخص حقوقی در اظهارنامه ذکر نشده است نسبت به آن قسمت که دراظهارنامه قید نشده است در مهلت مقرر در تبصره ماده 118 این قانون، مالیات مطالبه خواهد شد.
ماده 118
تقسیم دارایی اشخاص حقوقی منحل شده قبل از تحصیل مفاصا حساب مالیاتی یا بدون سپردن تأمین معادل میزان مالیات مجاز نیست.
فصل ششم_مالیات بر درآمد اتفاقی
شامل مواد قانونی 119 الی 128
ماده 119
درآمد نقدی و یا غیر نقدی که شخص حقیقی یا حقوقی به صورت بلاعوض و یا از طریق معاملات محاباتی یا به عنوان جایزه یا هر عنوان دیگر از این قبیل تحصیل می‌نماید مشمول مالیات اتفاقی به نرخ مقرر در ماده 131 این قانون خواهد بود.
ماده 120
درآمد مشمول مالیات موضوع این فصل عبارت است از 100% درآمد حاصله و در صورتی که غیرنقدی باشد، به بهای روز تحقق درآمد طبق مقررات این قانون تقویم می‌شود، مگر در مورد املاکی که در اجرای مفاد ماده 64 این قانون برای آنها ارزش معاملاتی تعیین شده است که در این صورت ارزش معاملاتی مأخذ محاسبة مالیات قرار خواهد گرفت.
ماده 121
صلح با شرط خیار فسخ و هبه با حق رجوع از نظر مالیاتی قطعی تلقی می‌گردد ولی در صورتی که ظرف شش ماه از تاریخ وقوع عقد معامله فسخ یا اقاله یا رجوع شود، وجوهی که به عنوان مالیات موضوع این فصل وصول شده است قابل استرداد می‌باشد.
ماده 122
در مورد صلح مالی که منافع آن مادام‌العمر یا برای مدت معین به مصالح یا شخص ثالث اختصاص داده می‌شود، بهای مال به مأخذ جمع ارزش عین و منفعت در تاریخ تعلق منافع، مأخذ مالیات متصالح در تاریخ مزبور خواهد بود.
ماده 123
در صورتی که منافع مالی بطور دائم یا موقت بلاعوض به کسی واگذار شود انتقال گیرنده مکلف است مالیات منافع هر سال را در سال بعد پرداخت نماید.
ماده 124 حذف شده است.
ماده 125
انتقالاتی که طبق مقررات فصل مالیات بر ارث مشمول مالیات می‌باشد مشمول مالیات این بخش نخواهد بود.
ماده 126
صاحبان درآمد موضوع این فصل مکلفاند در هر سال اظهارنامه مالیاتی خود را در مورد منافع موضوع ماده 123 این قانون تا آخر اردیبهشت ماه سال بعد و در سایر موارد تا پایان ماه بعد از تاریخ تحصیل درآمد یا تعلق منافع به اداره امور مالیاتی مربوط تسلیم و مالیات متعلق را بپردازند.
در صورتی که معامله در دفاتر اسناد رسمی انجام و مالیات وصول شده باشد تکلیف تسلیم اظهارنامه ساقط می‌شود.
ماده 127
موارد زیر مشمول مالیات اتفاقی نخواهد بود.
- کمک‌های نقدی و غیر نقدی بلاعوض سازمان‌های خیریه، عام‌المنفعه، وزارتخانه‌ها، موسسات دولتی و شرکتهای دولتی، شهرداری‌ها و نهادهای انقلاب اسلامی به اشخاص حقیقی غیر از مواردی که مشمول مالیات فصل حقوق است.
- وجوه یا کمک‌های مالی اهدایی به خسارت دیدگان جنگ، زلزله، سیل، آتش‌سوزی و یا حوادث غیر مترقبه دیگر.
- جوایزی که دولت برای تشویق صادرات و تولید و خرید محصولات کشاورزی پرداخت می‌نماید.
ماده 128
درآمد مشمول مالیات اشخاص حقوقی ناشی از درآمدهای اتفاقی، از طریق رسیدگی به دفاتر تشخیص داده خواهد شد و مالیات‌هایی که طبق مقررات این فصل در منبع پرداخت می‌گردد به عنوان پیش پرداخت مالیات آنها منظور خواهد شد.
فصل هفتم_مالیات بر جمع درآمد ناشی از منابع مختلف
ماده 129 حذف شده است.
ماده 130
بدهی‌های گذشته موضوع مواد 3 تا 16 و تبصره 3 ماده 59، ماده 129 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 3/12/1366 و اصلاحیه‌های بعدی آن قابل مطالبه و وصول نخواهد بود.
ماده 131
نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی به استثنای مواردی که طبق مقررات این قانون دارای نرخ جداگانه‌ای می‌باشد به شرح زیر است:
- تا میزان 500,000,000 ریال درآمد مشمول مالیات سالانه به نرخ 15%
- نسبت به مازاد 500,000,000 ریال تا میزان 1,000,000,000 ریال درآمد مشمول مالیات سالانه به نرخ 20%
- نسبت به مازاد 1,000,000,000 ریال درآمد مشمول مالیات سالانه به نرخ 25%
تعدادی از بخش‌نامه‌هایی که در رابطه با قانون مالیات‌های مستقیم صادر شد.
در فروردین ماه سال 1399، بخشنامه جدید سازمان امور مالیاتی درباره میزان مالیات بر حقوق سال 99 ابلاغ شد که با ابلاغ این بخشنامه در مورد میزان معافیت سالانه حقوق و نرخ مالیات بر درآمد حقوق سال 99 توضیحاتی را ارائه کرد.
بخشنامه مالیاتی دیگری در سال 1398 توسط سازمان امور مالیاتی ابلاغ شد که در آن فهرست مشاغل و حرفه مشمول نصب، راه اندازی و استفاده از سامانه صندوق فروش ارائه شد.
در آبان ماه سال 1398 بخشنامه‌ای با محتوای تاییدیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و همچنین فرابورس و بورس کالاهای موضوع بخشودگی مقرر در ماده 143 قانون مالیات‌های مستقیم ابلاغ شد.
در اسفندماه سال 1398 بخشنامه مالیاتی تمدید مهلت بخشودگی جرایم قابل بخشش اسفندماه سال 1398 موضوع قانون مالیات‌های مستقیم و قانون مالیات بر ارزش افزوده ارائه شد.
در 28 اسفند همین سال هم بخشنامه مالیاتی مطالبه یا استرداد مالیات متعلق به صاحبان مشاغل حوزه خودرو ابلاغ شد.
به پایان مواد قانونی بخش دوم_ باب سوم قانون مالیات‌های مستقیم رسیدیم، امیدواریم این مقاله مفید واقع شده باشد.
جهت مطالعه باب‌های دیگر قانون مالیات‌های مستقیم بر لینک زیر کلیک کنید:
ممنون از همراهیتان.
مجموعه AccTrain طی سالها تلاش ارايه کننده انواع نرم افزارحسابداری موجود در بازار می باشد،.
مفتخریم پاسخ گوی نیاز شما باشیم .
جهت کسب اطلاعات بیشتراز حسابداری و نرم افزارهای حسابداری با ما همراه شوید.
مباحث مرتبط :
- باب سوم قانون مالیات‌های مستقیم (بخش اول)
- باب اول و دوم قانون مالیات‌های مستقیم
- قوانین حسابداری ، حسابداران بدانند!
- حسابداری مالی
- حسابداری نقدی و تعهدی
- حسابداری آنلاین : نرم افزارهای آنلاین
- انواع نرم افزار حسابداری و کاربردهای آنها
- نرم افزار حسابداری: نحوه انتخاب بهترین
- عرصه ای که نرم افزار حسابداری می تواند تفاوت ایجاد کند.
- بهترین نرم افزار حسابداری ایران و دنیا
- کدینگ حسابداری چیست؟
