قانون مالیات بر ارزش افزوده (بخش اول)
یکی از مهم‌ترین قوانین در امر حسابداری قانون مالیات برارزش افزوده می‌باشد.
طبق تعریف گفته شده در سال 1387 قانون مالیات بر ارزش افزوده به طور رسمی آغاز به کار کرد.
در واقع کاربرد مالیات بر ارزش افزوده این است که کسانی که مصرف کننده بیشتری هستند باید مالیات بیشتری بپردازند.
مالیات بر ارزش افزوده از جمله مالیات‌های تکلیفی است، یعنی باید مالیات بر ارزش افزوده را از مشتریان خود با درصدهایی که تعیین می‌شود بگیریم و به سازمان امور مالیاتی کشور پرداخت کنیم. در سال، 4 مرتبه اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده تنظیم می‌گردد. در فصل بهار تا 15 تیرماه، در فصل تابستان تا 15مهرماه، در فصل پاییز تا 15دی‌ماه و در فصل تابستان تا 15 فروردین ماه سال بعد فرصت برای تسلیم اظهارنامه ارزش افزوده وجود دارد.
افرادی که مشغول فعالیت اقتصادی هستند و نسبت به عرضه کالا و خدمات فعالیت دارند، همچین افرادی که واردات و صادرات انجام می‌دهند مشمول پرداخت مالیات بر ارزش افزوده هستند.
گواهی مالیات بر ارزش افزوده چگونه دریافت می‌شود؟
گواهی VAT یا مالیات بر ارزش افزوده در گذشته برای اشخاص حقیقی یا حقوقی در بازه‌های ۶ یا ١٢ ماهه صادر می‌شد و این موضوع به تشخیص حوزه مودیان مالیاتی کوچک یا بزرگ بستگی داشت.
مودیان پس از پایان اعتبار این گواهی باید اعتبار آن را تمدید می‌کردند که نهایتا در شهریورماه سال ١٣٩٨ سازمان امور مالیاتی بخشنامه‌ای صادر کرد و طی آن اعلام کرد که زین پس اعتبار گواهی ثبت‌نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده دائمی خواهد بود.
برای دریافت این گواهی باید پس از ثبت شرکت خود و دریافت کد اقتصادی به صورت زیر عمل کنید.
- به سایت سازمان امور مالیاتی مراجعه نمایید، ثبت‌نام اولیه را انجام دهید و مدارک شرکت را ارسال کنید.
- ارائه برگه ثبت‌نام در سامانه به همراه مدارک مربوط به ثبت‌نام VAT
- بعد از اینکه کد کاربری و رمز عبور خود را دریافت کردید ثبت نام مرحله دوم انجام می‌شود.
- تمام مدارک اعم از اظهارنامه مالیاتی و رونوشت قراردادها را به اداره دارایی مودیان تحویل دهید.
نرخ مالیات بر ارزش افزوده در سال ١٣٩٩ چقدر است؟
نرخ مالیات بر ارزش افزوده در سال ١٣٩٩ برابر با ٩.٩٩ درصد درنظر گرفته شده است که این مقدار شامل ۶ درصد مالیات و ٣ درصد عوارض ارزش افزوده می‌باشد. البته توجه داشته باشید که برای کالاهای خاص مثل سیگار و دخانیات، مالیات بر ارزش افزوده ١٢ درصد می‌باشد که این مقدار برای بنزین و سوخت هواپیما برابر با ٢٠ درصد درنظر گرفته می‌شود.
قوانین مالیات بر ارزش افزوده شامل 53ماده قانونی می‌باشد که به 9 بخش قابل تسلیم است.
در ادامه مواد قانونی 6 بخش از این قانون شامل مواد 1 تا 37 طبق موارد ذکر شده در سایت سازمان امور مالیاتی کشور به طور خلاصه جمع بندی شده‌است.
بخش اول قانون ارزش افزوده_ کلیات و تعاریف
مواد قانونی 1 تا 11
ماده 1
عرضه کالاها و ارائه خدمات در ایران و واردات وصادرات آنها مشمول مقررات این قانون می باشد.
ماده 2
منظور از مالیات در این قانون، به استثناء موارد مندرج در فصول هشتم ونهم، مالیات بر ارزش افزوده می باشد.
ماده 3
ارزش افزوده در این قانون، تفاوت بین ارزش کالاها و خدمات عرضه شده با ارزش کالاها و خدمات خریداری یا تحصیل شده در یک دوره معین می‌باشد.
ماده 4
عرضه کالا در این قانون، انتقال کالا از طریق هر نوع معامله است.
ماده 5
ارائه خدمات در این قانون، به استثناء موارد مندرج در فصل نهم، انجام خدمات برای غیر در قبال مابه ازاء می باشد.
ماده 6
واردات در این قانون، ورود کالا یا خدمت از خارج از کشور یا از مناطق آزاد تجاری، صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی به قلمرو گمرکی کشور می باشد.
ماده 7
صادرات در این قانون، صدور کالا یا خدمت به خارج از کشور یا به مناطق آزاد تجاری، صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی می باشد.
ماده 8
اشخاصی که به عرضه کالا و ارائه خدمت و واردات و صادرات آنها مبادرت می نمایند، به عنوان مودی شناخته شده ومشمول مقررات این قانون خواهند بود.
ماده 9
معاوضه کالاها و خدمات در این قانون، عرضه کالا یا خدمت از طرف هر یک از متعاملین تلقی و به طور جداگانه مشمول مالیات می باشند.
ماده 10
هر سال شمسی به چهار دوره مالیاتی سه ماهه تقسیم می شود.
در صورتی که شروع یا خاتمه فعالیت مودی در خلال یک دوره مالیاتی باشد، زمان فعالیت مودی طی دوره مربوطه یک دوره مالیاتی تلقی می شود. وزیر امور اقتصادی و دارائی مجاز است با پیشنهاد سازمان امور مالیاتی کشور مدت دوره مالیاتی را برای هر گروه از مودیان دو یا یک ماهه تعیین نماید.
ماده 11
تاریخ تعلق مالیات به شرح زیر است.
الف_در مورد عرضه کالا
- تاریخ صورتحساب، تاریخ تحویل کالا یا تاریخ تحقق معامله کالا، هر کدام که مقدم باشد، حسب مورد
- در موارد مذکور در تبصره ماده 4 این قانون، تاریخ ثبت دارائی در دفاتر یا تاریخ شروع استفاده، هر کدام که مقدم باشد یا تاریخ برداشت، حسب مورد
- در مورد معاملات موضوع ماده 9 این قانون، تاریخ معاوضه
ب_در مورد ارائه خدمات
- تاریخ صورتحساب یا تاریخ ارائه خدمت، هر کدام که مقدم باشد حسب مورد
- در مورد معاملات موضوع ماده 9 این قانون، تاریخ معاوضه
ج_در مورد صادرات و واردات
در مورد صادرات، هنگام صدور (از حیث استرداد) و در مورد واردات تاریخ ترخیص کالا از گمرک و در خصوص خدمت، تاریخ پرداخت مابه ازاء
بخش دوم _معافیت‌های پرداخت مالیات بر ارزش افزوده
مواد قانونی 12 و 13
ماده 12
عرضه کالاها و ارائه خدمات زیر وهم‌چنین واردات آنها حسب مورد از پرداخت مالیات معاف می‌باشد
- محصولات کشاورزی فرآوری نشده
- دام و طیور زنده، آبزیان، زنبور عسل و نوغان
- انواع کود، سم، بذر و نهال
- آرد خبازی، نان، گوشت، قند، شکر، برنج، حبوبات و سویا، شیر، پنیر، روغن نباتی و شیر خشک مخصوص تغذیه کودکان
- کتاب، مطبوعات، دفاتر تحریر وانواع کاغذ چاپ، تحریر و مطبوعات
ماده 13
صادرات کالا وخدمت به خارج از کشور از طریق مبادی خروجی رسمی، مشمول مالیات موضوع این قانون نمی باشد و مالیات‌های پرداخت شده بابت آنها با ارائه برگه خروجی صادره توسط گمرک (در مورد کالا) واسناد ومدارک ثبت شده، مسترد می‌گردد.
بخش سوم _مأخذ نرخ و نحوه‌ی محاسبه‌ی مالیات
مواد قانونی 14 الی 17
ماده 14
مأخذ محاسبه مالیات، بهای کالا یا خدمت مندرج در صورتحساب خواهد بود.
در مواردی که صورتحساب موجود نباشد و یا از ارائه آن خودداری شود یا به موجب اسناد و مدارک ثبت شده‌ای احراز شود که ارزش مندرج درآن‌ها واقعی نیست، مأخذ محاسبه مالیات بهای روز کالا یا خدمت به تاریخ روز تعلق مالیات می باشد.
ماده 15
مأخذ محاسبه مالیات واردات کالا، عبارت است از ارزش گمرکی کالا (قیمت خرید، هزینه حمل و نقل و حق بیمه) به علاوه حقوق ورودی (حقوق گمرکی وسود بازرگانی) مندرج در اوراق گمرکی.
ماده 16
نرخ مالیات بر ارزش افزوده 1/5% می باشد.
ماده 17
مالیات‌هایی که مودیان در موقع خرید کالا یا خدمت برای فعالیت‌های اقتصادی خود به استناد صورتحساب‌های صادره موضوع این قانون پرداخت نموده اند، حسب مورد از مالیات‌های وصول شده توسط آنها کسر و یا به آنها مسترد می‌گردد. ماشین آلات و تجهیزات خطوط تولید نیز از جمله کالای مورد استفاده برای فعالیت‌های اقتصادی مودی محسوب می گردد.
بخش چهارم_ وظایف و تکالیف مودیان
مواد قانونی 18 الی 23
ماده 18
مودیان مکلف هستند به ترتیبی که سازمان امور مالیاتی کشور تعیین می نماید نسبت به ارائه اطلاعات درخواستی سازمان مذکور و تکمیل فرمهای مربوطه اقدام و ثبت نام نمایند.
ماده 19
مودیان مکلف هستند در قبال عرضه کالا یا خدمات موضوع این قانون، صورتحسابی با رعایت قانون نظام صنفی و حاوی مشخصات متعاملین و مورد معامله به ترتیبی که توسط سازمان امور مالیاتی کشور تعیین و اعلام می شود صادر، و مالیات متعلق را در ستون مخصوص درج و وصول نمایند.
در مواردی که از ماشین های فروش اسنفاده می شود، نوار ماشین جایگزین صورتحساب خواهد شد.
ماده 20
مودیان مکلف هستند مالیات موضوع این قانون را در تاریخ تعلق مالیات، محاسبه و از طرف دیگر معامله وصول نمایند.
ماده 21
مودیان مالیاتی مکلف هستند اظهارنامه هر دوره مالیاتی را طبق نمونه و دستورالعملی که توسط سازمان امور مالیاتی کشور تعیین و اعلام می شود، حداکثر ظرف پانزده روز از تاریخ انقضاء هر دوره، به ترتیب مقرر تسلیم و مالیات متعلق به دوره را پس از کسر مالیات‌هایی که طبق مقررات این قانون پرداخت کرده اند وقابل کسر می باشد، در مهلت مقرر مذکور، به حسابی که توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی یعنی خزانه داری کل کشور، تعیین و توسط سازمان امور مالیاتی کشور اعلام می گردد، واریز نمایند.
ماده 22
مودیان مالیاتی در صورت انجام ندادن تکالیف مقرر در این قانون و یا در صورت تخلف از مقررات این قانون، علاوه بر پرداخت مالیات متعلق و جریمه تأخیر، مشمول جریمه ای طبق موارد تعیین شده خواهند بود.
ماده 23
تأخیر در پرداخت مالیات‌های موضوع این قانون در مواعد مقرر، موجب تعلق جریمه ای به میزان 2% در ماه، نسبت به مالیات پرداخت نشده و مدت تأخیر خواهد بود.
بخش پنجم_ مواردی در رابطه با سازمان مالیات بر ارزش افزوده و وظایف آن
مواد قانونی 24 الی 33
ماده 24
سازمان امور مالیاتی کشور موظف است ظرف مدت سه ماه از تاریخ تصویب این قانون، ساختار و تشکیلات مورد نیاز خود را از طریق وزیر امور اقتصادی و دارایی به رئیس جمهوری پیشنهاد نماید.
سازمان امور مالیاتی کشور می‌تواند در ایجاد تشکیلات استانی بدون رعایت سطح تقسیمات کشوری و متناسب با توان اقتصادی هر استان اقدام نماید.
این تشکیلات پیشنهادی پس از تأیید رئیس جمهور قابل اجراء خواهد بود.
ماده 25
شناسایی، نحوه رسیدگی و تشخیص، مطالبه و وصول مالیات‌ها به سازمان امور مالیاتی کشور محول می شود.
عناوین شغلی، شرایط احراز مشاغل از نظر تحصیلات و تجربه، وظایف و نحوه انجام دادن تکالیف، تعیین اختیارات و برخورداری از صلاحیت‌های هر یک از کارکنان سازمان مزبور در کشور و همچنین ترتیبات اجرائی احکام مقرر در این قانون به استثناء موادی که برای آن دستورالعمل یا آئین نامه پیش بینی شده است، به موجب ترتیبات ماده 219 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 27/11/1380 خواهد بود.
ماده 26
در مواردی که مأموران ذیربط سازمان امور مالیاتی کشور جهت رسیدگی به اظهارنامه یا بررسی میزان معاملات به مودیان مراجعه و دفاتر و اسناد و مدارک آنان را درخواست نمایند، مودیان و خریداران مکلف به ارائه دفاتر و اسناد و مدارک درخواستی حسب مورد می باشند و در صورت عدم ارائه دفاتر و اسناد و مدارک مورد نیاز، متخلف مشمول جریمه مقرر در ماده 22 این قانون محسوب گردیده و مالیات متعلق به موجب دستورالعملی که سازمان امور مالیاتی کشور تعیین می کند، به صورت علی‌الراس تشخیص داده و مطالبه و وصول خواهد شد.
ماده 27
مودیان موضوع این قانون می توانند تنظیم گزارش‌های حسابرسی مالیات بر ارزش افزوده خود را به سازمان حسابرسی جمهوری اسلامی ایران یا موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ارجاع نمایند.
اشخاص مذکور در صورت قبول درخواست مودی، مکلف هستند گزارش حسابرسی مالیات بر ارزش افزوده را با رعایت شرایط زیر وطبق نمونه و دستورالعملی که سازمان امور مالیاتی کشور تعیین می کند، تنظیم نموده و جهت تسلیم به اداره امور مالیاتی مربوط، در اختیار مودی قرار دهند.
ماده 28
به منظور ارتقاء فرهنگ مالیاتی پرداخت کنندگان مالیات و ارائه خدمات مشاوره‌ای صحیح در امور مالیاتی به مودیان مالیاتی بر مبنای قوانین و مقررات مالیاتی کشور و همچنین ارائه خدمات نمایندگی مورد نیاز آنان برای مراجعه به ادارات و مراجع مالیاتی، نهادی به نام “جامعه مشاوران رسمی مالیاتی ایران”تأسیس می شود تا با پذیرش اعضاء ذی‌صلاح در این باره فعالیت نماید. کلیه مراجع ذیربط دولتی مکلف هستند پس از ارائه برگه نمایندگی معتبر از سوی مشاوران مالیاتی عضو جامعه، در حوزه وظایف قانونی خود و در حدود مقررات مالیاتی با آنان همکاری نمایند.
ماده 29
در مواردی که اوراق مطالبه مالیات یا برگه استرداد مالیات اضافه پرداختی به مودی ابلاغ می‌شود، در صورتی که مودی معترض باشد، می تواند ظرف بیست روز پس از ابلاغ اوراق یاد شده اعتراض کتبی خودرا به اداره امور مالیاتی مربوط برای رفع اختلاف تسلیم نماید و در صورت رفع اختلاف با مسئول ذیربط، پرونده مختومه می گردد.
چنانچه مودی در مهلت مذکور کتبا اعتراض ننماید، مبالغ مندرج در اوراق مطالبه مالیات و یا برگه استرداد مالیات اضافه پرداختی به استثناء مواردی که اوراق موضوع این ماده ابلاغ قانونی شده باشد، حسب مورد قطعی محسوب می‌گردد.
در صورتی که مودی ظرف مهلت مقرر در این ماده اعتراض خود را کتبا به اداره امور مالیاتی مربوط تسلیم نماید، ولی رفع اختلاف نشده باشد و همچنین در مواردی که اوراق مذکور ابلاغ قانونی شده باشد، پرونده امر ظرف بیست روز از تاریخ دریافت اعتراض یا تاریخ انقضاء مهلت اعتراض در موارد ابلاغ قانونی جهت رسیدگی به هیأت حل اختلاف مالیاتی موضوع قانون مالیات‌های مستقیم احاله می شود.
ماده 30
کلیه بانک‌ها، موسسات و تعاونی های اعتباری، صندوق های قرض‌الحسنه و صندوق تعاون مکلف هستند صرفا اطلاعات و اسناد لازم مربوط به درآمد مودیان را که در امر تشخیص و وصول مالیات مورد استفاده می باشد، حسب درخواست رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور به سازمان مزبور اعلام نمایند.
اشخاص مزبور در صورت عدم ارائه اطلاعات و اسناد مذکور مسئول جبران زیان وارده به دولت خواهند بود.
ماده 31
شهرداری‌ها مکلف هستند اطلاعات موجود در پایگاه های اطلاعاتی خود مربوط به املاک، مشاغل و سایر موارد که در امر شناسایی یا تشخیص عملکرد مالی مودیان مورد نیاز سازمان امور مالیاتی کشور می باشد را حسب درخواست رئیس کل سازمان مذکور در اختیار این سازمان قرار داده و امکان دسترسی همزمان سازمان امور مالیاتی کشور به این اطلاعات را در پایگاه های اطلاعاتی ذیربط فراهم آورند.
ماده 32
رسیدگی به تخلفات مأموران مالیاتی، تابع احکام مربوط به قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 27/11/1380 خواهد بود.
اجراء این ماده مانع از اعمال اختیارات رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور ناشی از سایر قوانین نخواهد بود.
ماده 33
احکام مربوط به فصول هشتم و نهم باب چهارم و فصل سوم باب پنجم ومواد 167، 191، 202، 230 تا 233 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 27/11/1380 در مورد مالیات‌های مستقیم ومالیات‌های این قانون جاری است.
حکم ماده 251 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 27/11/1380 در مورد این قانون جاری نخواهد بود.
بخش ششم_مقرراتی در رابطه با مالیات بر ارزش افزوده
مواد 34 الی 37
ماده 34
مودیان مشمول مالیات موضوع این قانون مکلفند از دفاتر، صورتحسابها وسایر فرمهای مربوط، ماشینهای صندوق ویا سایر وسایل و روشهای نگهداری حساب که سازمان امور مالیاتی کشور تعیین می کند، استفاده نمایند. مدارک مذکور باید به مدت ده سال بعد از سال مالی مربوط توسط مودیان نگهداری ودر صورت مراجعه مأموران مالیاتی به آنان ارائه شود.
ماده 35
سازمان امور مالیاتی کشور موظف است طرح لازم برای توسعه، تجهیز، آموزش وتربیت کارکنان مالیاتی، آموزش وترویج فرهنگ مالیاتی از طریق رسانه ها وسازو کارهای مناسب در سطح کشور در طول یک دوره زمانی حداکثر پنج ساله را تهیه وتنظیم نماید. همچنین سازمان مذکور مجاز است، برای اجراء این قانون نسبت به تملک انواع دارایی های سرمایه ای (از جمله فضای اداری وتجهیزات مورد نیاز) اقدام نماید. دولت مکلف است اعتبار ومجوزهای مورد نیاز برای اجراء این ماده را در لوایح بودجه سالانه کل کشور منظور نماید.
ماده 36
بودجه سازمان امور مالیاتی کشور و واحدهای استانی ذیربط هر سال به صورت متمرکز در ردیف جداگانه ای در قوانین بودجه منظور و به طور 100% تخصیص یافته تلقی می شود و جهت انجام هزینه‌های جاری و تملک دارایی‌های سرمایه‌ای ستاد سازمان و واحدهای استانی در اختیار سازمان مزبور قرارداده می شود.
ماده 37
یک در هزار از وجوهی که بابت مالیات، عوارض و جرائم متعلق موضوع این قانون وصول می‌گردد، در حساب مخصوصی در خزانه به نام سازمان امور مالیاتی کشور واریز می‌گردد و معادل آن از محل اعتباری که در قوانین بودجه سنواتی منظور می‌گردد، در اختیار سازمان مزبور قرار خواهد گرفت تا برای آموزش، تشویق و جایزه به مصرف‌کنندگان و مودیان هزینه نماید.
وجوه پرداختی به استناد این بند از شمول مالیات و کلیه مقررات مغایر مستثنی است.
به پایان بخش اول این قانون رسیدیم، جهت مطالعه بخش دوم قانون مالیات بر ارزش افزوده بر لینک زیر کلیک کنید:
به پایان مقاله مالیات بر ارزش افزوده رسیدیم، امیدواریم این مقاله مفید واقع شده باشد.
ممنون از همراهیتان.
مجموعه AccTrain طی سالها تلاش ارايه کننده انواع نرم افزارحسابداری موجود در بازار می باشد،.
مفتخریم پاسخ گوی نیاز شما باشیم .
جهت کسب اطلاعات بیشتراز حسابداری و نرم افزارهای حسابداری با ما همراه شوید.
مباحث مرتبط :
- باب سوم قانون مالیات‌های مستقیم (بخش دوم)
- باب سوم قانون مالیات‌های مستقیم (بخش اول)
- باب اول و دوم قانون مالیات‌های مستقیم
- قوانین حسابداری ، حسابداران بدانند!
- حسابداری مالی
- حسابداری نقدی و تعهدی
- حسابداری آنلاین : نرم افزارهای آنلاین
- انواع نرم افزار حسابداری و کاربردهای آنها
- نرم افزار حسابداری: نحوه انتخاب بهترین
- عرصه ای که نرم افزار حسابداری می تواند تفاوت ایجاد کند.
- بهترین نرم افزار حسابداری ایران و دنیا
