بنگاه‌های تجاری در پایان دوره مالی باید عملیات حسابداری پایان سال یعنی بستن حسابها را انجام دهند.
برای ایجاد امکان بررسی وضعیت سود و زیان حاصل از فعالیت بنگاه تجاری در بازه‌های زمانی مشخص، دوره مالی ایجاد میشود.
دوره‌های مالی با توجه به نوع بنگاه و فعالیت آن می‌توانند ۳ ماهه تا یک ساله باشند که به گزارشات در این دوره‌های زمانی، گزارش‌های مالی میان دوره گفته میشود. بنابراین هر شرکتی می‌تواند نسبت به شرایط خود سال مالی خود را انتخاب کند و آن را با توجه به شرایطی مثل مباحث پرسنلی، ترافیک کاری، زمینه فعالیت شرکت، مراجعات به ادارات و … تغییر دهند.
اما تقریبا ۹۹٪ شرکت‌ها سال مالی رایج در ایران یعنی یک سال شمسی، از ابتدای فروردین تا انتهای اسفند ماه را به عنوان سال مالی خود در نظر می‌گیرند. اظهارنامه مالیاتی را می‌توان مانند کارنامه مالی بنگاه‌های تجاری در نظر گرفت که اشخاص حقیقی و حقوقی در پایان دوره مالی موظف به ارائه اظهار نامه مالیاتی خود به سازمان امور مالیاتی می‌باشند.
تکمیل اظهارنامه بعد از بستن سال مالی و مشخص شدن میزان سود و زیان بنگاه تجاری انجام میشود.
در ادامه این محتوا با انواع عملیاتی که در طول دوره مالی انجام می‌شوند آشنا خواهیم شد، همچنین چگوگی بستن حسابها را به عنوان عملیات حسابداری پایان سال و موضوعات پیرامون آن مورد بررسی قرار خواهیم داد.
چه عملیاتی در طی یک دوره مالی انجام میشود؟
- جمع آوری کلیه اطلاعات مالی
- تجزیه و تحلیل کلیه معاملات و عملیات مالی
- ثبت کلیه معاملات و عملیات مالی در دفتر مالی
- انتقال کلیه عملیات‌ها از دفتر روزنامه به دفتر کل
- آماده کردن تراز آزمایشی اصلاح نشده
- اصلاح و تعدیل حساب‌های دفتر کل
- آماده کردن تراز آزمایشی اصلاح شده
- آماده کردن صورت سود و زیان و صورت تغییرات سرمایه
- بستن حساب‌های موقت
- آماده کردن تراز آزمایشی اختتامی
- تهیه ترازنامه و بستن حساب‌های دائمی
انواع حسابها در حسابداری
- حساب‌های موقت
حساب‌هایی را که به شکل صورت سود و زیان مشخص می‌شوند را حساب‌های موقت می‌گویند، زیرا در آخر مانده‌ی این حسابها به صورت سود یا به صورت زیان بسته خواهد شد. حساب‌هایی مثل هزینه‌های مستقیم خرید، خرید، درآمد فروش، برگشت از فروش، برگشت از خرید، تخفیفات نقدی خرید و فروش و کلیه هزینه‌ها در دسته‌بندی حساب‌های موقت قرار می‌گیرند.
حساب‌های دائمی یا ترازنامه حساب‌هایی هستند که به یک دوره مالی مربوط نمی‌شوند و در انتهای هر دوره مالی به دوره مالی بعدی منتقل می‌شوند. حساب‌هایی مثل حساب‌های دریافتنی، حساب‌های پرداختنی، پیش دریافت‌ها، پیش پرداخت‌ها، موجودی نقد و بانک همگی شامل حساب‌های دائمی هستند.
همانطور که از نام اینگونه حسابها پیداست ترکیبی از حساب‌های دائمی و موقت هستند که در پایان دوره مالی آن دسته از حسابها که موقت هستند به صورت سود یا زیان یعنی درآمد یا هزینه شناسایی شده و بسته می‌شوند و حساب‌های دائمی نیز به دوره مالی بعدی منتقل خواهند شد.
حساب‌های پیش دریافت‌های درآمد و پیش پرداخت‌های هزینه نمونه‌ای از حساب‌های مخلوط هستند.
بستن حسابها چیست و چرا انجام میشود؟
در انتهای هر سال مالی، واحدهای حسابداری شركت‌ها و بنگاه‌های تجاری، كليه حساب‌های خود را می‌بندند.
با بستن حسابها، دوره مالی به پايان می‌رسد و اطلاعات حسابداری به سال بعد منتقل میشود. بستن سال مالی مانند دیگر امور حوزه حسابداری از حساسيت فراوانی برخوردار است و بهتر است توسط افراد مسلط به امور حسابداری انجام شود.
علت بستن حسابها در پایان سال این است که سود و زيان در پايان هر سال مالی محاسبه شود، حسابها در سال مالی جدید صفر شوند، از حجیم شدن اطلاعات موجود جلوگیری شود و همچنین فاکتورها در سال مالی جدید از ابتدا آغاز شوند.
قبل از بستن حسابها به نکات زیر توجه کنید!
در ابتدا شما باید مانده حسابها را به طور موقت ببندید و سند افتتاحیه موقت را به عنوان سند حسابداری شماره یک تهیه کنید.
در واقع قبل از تهیه صورت‌های مالی سال قبل، ضروری است مانده حساب‌های مندرج در تراز آزمایشی بطور موقت در نرم افزار بسته شده تا همزمان با تهیه صورت‌های مالی سال قبل، امکان استفاده از مانده حساب‌های سال یا سنوات قبل برای عملیات مالی سال جاری نیز فراهم باشد. سپس باید بخش صدور سند حسابداری در نرم افزار مربوطه را در کل واحد ببندید تا صدور هرگونه سند حسابداری در سال قبل تحت کنترل باشد.
در مرحله بعد باید پس از دریافت صورت‌های مالی حسابرسی شده، سند حسابداری تهیه شده را نهایی کنید و مانده حسابها را نیز ببندید. توجه داشته باشید که پس از دریافت صورت‌های مالی حسابرسی شده در صورت نهایی کردن سند حسابداری و بستن مانده حسابها، امکان صدور سند حسابداری درسال قبل دیگر وجود نخواهد داشت.
همچنین لازم به ذکر است که عملیات بستن مانده حسابها، فقط شامل اسناد حسابداری نهایی می‌باشد.
چه حساب‌هایی در عملیات پایان سال بسته می‌شوند؟
همان طور که گفته شد از نظر انتقال یا عدم انتقال حسابها به سال بعد حسابها به سه دسته حساب‌های دائمی، حساب‌های موقت و حساب‌های مختلط قابل تقسیم می شوند.
اما این نکته قابل توجه است که در نهایت حساب‌های مختلط نیز با اصلاحات و ثبت‌های اصلاحی که انجام میشود با یکی از حساب‌های دائمی یا حساب‌های موقت ادغام می‌شوند و به همین علت هست که حسابها در پایان سال یا دائمی هستند یا موقت.
پس از تهیه صورت سود و زیان، حساب‌های موقت هم بسته می‌شوند و فقط حساب‌های دائمی هستند که باقی می‌ماند و این حسابها هم از طریق صدور سند اختتامیه به سال بعد منتقل می‌شوند.
مراحل انجام بستن حسابها در پایان سال
بستن حساب‌های موقت
همانطور که گفته شد حساب‌های موقت شامل درآمدها، هزینه‌ها و حساب برداشت می‌باشند.
برای بستن حساب درآمدها و هزینه‌ها از یک حساب واسطه بنام “حساب خلاصه سود و زیان ” استفاده میشود.
به این ترتیب، مراحل بستن حساب‌های موقت به صورت زیر است.
- مرحله اول_بستن حساب درآمدها
- مرحله دوم_ بستن حساب هزینه‌ها
- مرحله سوم_ بستن حساب خلاصه سود و زیان
- مرحله چهارم_ بستن حساب برداشت
بستن حساب‌های دائمی
پیش از بستن حساب‌های دائمی و صدور سند اختتامیه ابتدا باید ذخیره مالیات، اندوخته قانونی و سایر موارد لازم شناسایی و ثبت گردد. در ابتدا حساب‌های دائمی مثل دارایی که دارای مانده بدهکار هستند، بستانکار و معادل جمع آن به حساب تراز اختتامیه بستانکار می‌گردد.
سپس حساب‌هایی مثل سرمایه و ذخایر که دارای مانده بستانکار هستند به حساب تراز اختتامیه بدهکار می شوند.
1_روش محاسبه میزان مالیات
بر اساس قانون مالیات‌های مستقیم، نرخ مالیات عملکرد معادل ۲۵% سود خالص می‌باشد.
قبل از محاسبه ذخیره مالیات باید با در نظر گرفتن قانون مالیات‌های مستقیم مواردی مثل درآمدهای معاف از مالیات و هزینه‌های مربوط به درآمدهای معاف از مبلغ سود کنار گذاشته شود و همچنین سایر موارد لازم نیز رعایت گردد.
2_روش محاسبه اندوخته قانونی
اندوخته قانونی بخشی از سود خالص هر سال می‌یاشد که طبق ماده ۱۴۰ قانون تجارت باید به عنوان ذخیره قانونی در نظر گرفته شود. طبق قانون تجارت باید هر ساله معادل ۵% از سود شرکت جهت اندوخته قانونی ذخیره شود تا میزان آن به ۱۰% سرمایه برسد.
پس از اینکه مقدار اندوخته قانونی با ۱۰% سرمایه شرکت برابر شد الزامی به ذخیره مقدار بیشتر وجود ندارد و در نظر گرفتن آن اختیاری است.
3_سایر اندوخته‌ها
در نظر گرفتن سایر اندوخته‌ها مانند اندوخته عمومی اختیاری است و در صورت تصمیم هیات مدیره انجام میشود.
این اندوخته‌ها از سود خالص و مطابق مصوبه هیات مدیره در نظر گرفته می شوند.
مانده این حسابها به همراه سایر حساب‌های دائمی به صورت مستقیم به دوره مالی بعد منتقل می‌شوند.
برای این کار از حساب “تراز اختتامیه” استفاده میشود، به این صورت که تمام حساب‌های دائم که دارای مانده بستانکار هستند را بدهکار کرده و حساب تراز اختتامیه را بستانکار می‌کنیم. سپس تراز اختتامیه را معادل مانده حساب‌های با مانده بدهکار، بدهکار کرده و همه حساب‌های دارای مانده بدهکار را بستانکار می‌کنیم.
بستن حساب‌های مخلوط
بستن حساب‌های مخلوط نیز همانطور که در تعریف آن‌ها گفته شد پس از تفکیک آن‌ها به حساب‌های موقت یا دائمی طبق موارد گفته شده انجام خواهد شد.
نحوه انتقال حساب‌های دائمی به سال بعد چگونه است؟
همانطور که گفته شد حساب‌های دائمی شامل دارایی‌ها، بدهی‌ها و سرمایه است و مانده این حسابها به سال بعد منتقل میشود.
برای انجام این عملیات از تراز اختتامیه استفاده می‌کنیم و تمام حساب‌هایی را که در تراز اختتامیه بدهکار هستند را بستانکار کرده و تراز اختتامیه را بدهکار می‌کنیم، در آخر هم تمام حساب‌هایی را که دارای مانده بستانکار هستند را بدهکار و حساب تراز اختتامیه را بستانکار می‌کنیم.
افتتاح حساب‌های دائمی در سال مالی جدید چگونه است؟
افتتاح حساب‌های دائمی کاملا برعکس با انتقال آن‌ها در پایان سال است و باید برای انجام آن حساب‌هایی را که در تراز اختتامیه دارای مانده بدهکار هستند، بدهکار کرده و حساب تراز افتتاحیه را بستانکار کنیم، در آخر نیز تمام حساب‌هایی را که در تراز اختتامیه دارای مانده بستانکار هستند را بستانکار و حساب تراز اختتامیه را بدهکار می‌کنیم.
به پایان مقاله عملیات حسابداری پایان سال رسیدیم، امیدواریم این مقاله مفید واقع شده باشد.
ممنون از همراهیتان.
مجموعه AccTrain طی سالها تلاش ارايه کننده انواع نرم افزارحسابداری موجود در بازار می باشد،.
مفتخریم پاسخ گوی نیاز شما باشیم .
جهت کسب اطلاعات بیشتراز حسابداری و نرم افزارهای حسابداری با ما همراه شوید.
مباحث مرتبط :
- ماهیت حسابها در حسابداری
- قانون تامین اجتماعی
- قانون مالیات بر ارزش افزوده (بخش اول)
- قانون مالیات بر ارزش افزوده (بخش دوم)
- باب سوم قانون مالیات‌های مستقیم (بخش دوم)
- باب سوم قانون مالیات‌های مستقیم (بخش اول)
- باب اول و دوم قانون مالیات‌های مستقیم
- قوانین حسابداری ، حسابداران بدانند!
- حسابداری مالی
- حسابداری نقدی و تعهدی
سلام. ممنون از مطالب مفیدتون، خلاصه صورت های سود و زیان رو چطور ببندیم؟
سلام
به لینک زیر مراجعه کنید
https://acctrain.ir/صورت-حساب-سود-و-زيان/