صورت معاملات فصلی چیست؟ چگونگی تهیه و ارسال گزارش

در این مقاله به مفاهیمی در مورد صورت معاملات فصلی و اهمیت تهیه و ارسال به موقع آن اشاره میکنیم.
اگر می خواهید اطلاعات بیشتری در ارتباط با نحوه تهیه و تنظیم و آخرین اصلاحات و تغییرات گزارش خرید و فروش فصلی داشته باشید، این مقاله را مطالعه بفرمایید.

صورت معاملات فصلی چیست؟

سازمان امور مالیاتی وظیفه ی تعیین میزان مالیات را برعهده دارد.
به همین منظور بابد بر کلیه درآمد ها ومعاملات بنگاه های اقتصادی کنترل داشته باشد. این سازمان می تواند برای کلیه دفاتر قانونی شامل دفتر روزنامه، دفتر کل، دفتر هزینه‌ها و درآمد‌ها و نیز صورت حساب‌ها مالیات تعیین نماید.

اگر می خواهید اطلاعات بیشتری در ارتباط با نحوه تهیه و تنظیم و آخرین اصلاحات و تغییرات گزارش خرید و فروش فصلی داشته باشید، این مقاله را مطالعه بفرمایید.

به‌تمامی خرید و فروش‌هایی که مؤدی (حقیقی و حقوقی) در مدت‌ زمان معین انجام می‌دهد معاملات فصلی گفته می‌شود. با توجه به فصلی بودن معاملات، این مدت‌ زمان معین به‌ صورت سه‌ ماهه بوده و آغاز هر فصل شمسی، آغاز دوره سه‌ماهه است. در این دوره‌های سه‌ ماهه مؤدی فهرست تمامی معاملات خود را به همراه اطلاعات طرف معامله و دیگر اطلاعات موردنیاز به سازمان امور مالیاتی تقدیم می‌کند.

در ادامه گزارش خرید و فروش فصلی با عنوان‌های دیگری مانند معاملات فصلی خرید و فروش، گزارشات فصلی موضوع ماده ۱۶۹، صورت معاملات فصلی، گزارشات فصلی و… آشنا خواهید شد.

نکات ماده 169 قانون مالیاتهای مستقیم در مورد گزارش معاملات فصلی

در ماده ۱۶۹ مالیات های مستقیم به طور شفاف به صورت معاملات فصلی اشاره شده است:

1- همه سازمان‌ها و شرکت‌های خصوصی و دولتی که خرید و فروش انجام می دهند، باید صورت آن را حداکثر تا یک ماه بعد از انجام معامله به سازمان امور مالیاتی ارسال کنند، انجام این کار می تواند به صورت الکترونیکی و یا به صورت کاغذی و سی دی صورت گیرد، آنچه که مهم است ارسال به موقع این مدارک بوده که می تواند از جرایم متعاقب ارسال با تاخیر جلوگیری کند.

2- در بخشی از این ماده آمده است، معاملات کوچک یعنی معاملاتی که مبلغ آن‌ها تا ده درصد حد نصاب تعیین شده است، نیازی به ارسال ماهانه نداشته و مودیان می توانند لیست و فهرست این معاملات را به صورت کلی و هر سه ماه یکبار ارسال کنند. یعنی همه خرید و فرش‌های کوچک با هم بعد از سه ماه ارسال شوند.

3- مسئله ای که در ارسال صورت معاملات فصلی، مودیان باید مد نظر داشته باشند، دریافت کارت اقتصادی است و ارسال مدارک به سازمان امور مالیاتی باید به همراه کد اقتصادی ذکر شده در این کارت باشد تا مورد پذیرش قرار بگیرد. بدون دریافت کارت اقتصادی هیچ مدرکی از مودی درسازمان امور مالیاتی پذیرفته نمی شود.

4- حقوق و دستمزد پرسنل چون به طور مستقیم و درقانون جداگانه ای مشمول مالیات گردیده و مالیات آن اخذ می‌شود در لیست فهرست معاملات فصلی قرار نمیگیرد. .

مشمولین ارائه گزارش فصلی خرید و فروش میباشند

ماده ۱۶۹ قانون مالیات مستقیم به دو گروه مشاغل بند الف و ب در این مورد اشاره میکند:

1- مشاغل بند الف ماده ۱۶۹

برخی از این مشاغل که مشمول بند الف می شوند شامل:

• همه افرادی که کارت بازرگانی دارند،
• وارد کنندگان و صادر کنندگان کالا،
• افرادی که صاحب کارخانه و شرکت‌های تولیدی هستند و به واسطه انجام فعالیت تولیدی جواز و پروانه کسب دارند،
• افرادی که امتیاز بهره برداری از معادن را کسب کرده اند،
• همه شرکت‌های حسابداری و حسابرسی و خدماتی،
• بیمارستان‌ها و زایشگاه‌ها و همچنین درمانگاه‌ها و آسایشگاه‌ها و مدارس هم باید صورت معاملات فصلی خود را ارسال کنند.

2- مشاغل بند ب ماده ۱۶۹

مشاغلی که مشمول بند ب ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم می شوند به شرح ذیل هستند:

• افرادی که کارگاه‌های صنعتی دارند،
• مشاوران و وکلای دادگستری،
• افرادی که به کار دلالی مشغولند،
• طلا و جواهر فروشان،
• افرادی که در کار خرید و فروش آهن هستند

هم باید مدارک مذکور را در مهلت مقرر ارسال کنند.

آشنایی با سایت سامانه معاملات فصلی

سامانه ارسال الکترونیکی صورت معاملات فصلی بر مبنای ماده ۱۶۹قانون مالیات های مستقیم ایجاد شده است. کلیه  مودیان موظف هستید که صورت معاملات سه ماهه خود را طبق دستورالعمل و رویه و فرآیندی که در سامانه معاملات فصلی ارائه شده، ثبت کنند. 

کلیه اطلاعات خرید و فروش و قراردادها و پرداختی ها و دریافتی های قراردادی و غیر قراردادی که مشمول مالیات است، بایستی در این سامانه ثبت شود.

در تحریر دفاتر کل، دارایی و روزنامه و دفاتر کمکی حسابداری باید نکاتی رعایت گردد.
برای مثال تاریخ وقوع رویداد‌های مالی مشخص بوده و به ترتیب تاریخ در دفاتر یادداشت شوند.
تمامی اطلاعات مالی باید روی خط دفتر بوده و ثبت اطلاعات بین خطوط باعث رد دفاتر قانونی میگردد و اعتباری نخواهند داشت.

در حاشیه دفاتر چیزی نباید ثبت گردد. اگر در ثبت وقایع اشتباهی رخ دهد باید از پاک کردن و خط زدن آن پرهیز کرده در عوض باید روی اشتباه خط کشیده شده و مبلغ درست با خودکار قرمز در بالای آن درج شود.
برای اطلاعات بیشتر مقاله “دفاتر قانونی چیست؟” را بخوانید.

روش های ارسال معاملات فصلی

۱. روش آنلاین تنظیم صورت معاملات فصلی

• در روش آنلاین ابتدا باید در سامانه الکترونیکی مودیان مالیاتی ثبت نام انجام شود،
• اعتبار سنجی صورت بگیرد.
• سپس  نام کاربری و رمز عبور از طریق پست برای فرد ارسال می ­شود.
• با استفاده از رمز عبور و نام کاربری وارد سامانه ارائه صورت معاملات فصلی می­ شوید.
• سپس در قسمت مخصوص گزارش خرید را ثبت کنید
• بعد از آن گزارش فروش و ثبت اطلاعات پرداختی­ها، بعد از تکمیل تمام فرم ­های مورد نیاز، با استفاده از ثبت نهایی، اطلاعات را در سیستم ثبت می­ کنیم.
• بعد از ثبت نهایی امکان تغییر در سامانه و یا ورود مجدد در فصل جاری، وجود ندارد.
• حتما بعد از انجام ثبت نهایی کد رهگیری دریافت شود.

۲. روش آفلاین تنظیم صورت معاملات فصلی

• در این روش افراد لازم است از سیستم حسابداری کامپیوتری استفاده نمایند،
• از سازمان امور مالیاتی فرم مخصوص را دریافت نمایند سپس آن را تکمیل و وارد  نمایند،
• یا به صورت سی دی فرم آماده شده را از طریق پست یا حضوری تحویل سازمان امور مالیاتی نمایند.

جرایم عدم ارسال معاملات فصلی

در ماده ۱۶۹ قانون مالیات های مستقیم به طور صریح ذکر میکند که این تخلف و همچنین عدم ارسال کد اقتصادی و یا استفاده از کد اقتصادی شخص دیگر و همچنین دادن کد اقتصادی خود به یک نفر دیگر جریمه ای معادل ۱۰ درصد مبلغ معامله انجام شده در بر خواهد داشت. همچنین اگر ارسال مدارک بعد از مهلت تعیین شده نیز باشد، یک درصد معامله ای که مدرک آن دیر ارسال شده مشمول جریمه خواهد شد.

جزئیات جریمه عدم ارسال صورت معاملات خرید و فروش

• الف: اگر مبلغ معامله انجام شده از ۸۸۰۰۰۰۰ ریال کمتر باشد، در این صورت نیازی به ارسال کد اقتصادی نبوده و صورت معامله هم می توان به صورت تجمیعی بعد از سه ماه ارسال نمود یعنی لازم نیست این معاملات کوچک تا یک ماه بعد از پایان تاریخ معامله مدارک آن ارسال شود.
• ب: اگر مبلغ معامله انجام شده از ۸۸۰۰۰۰۰ ریال بیشتر باشد، در این شرایط معامله کننده باید کد اقتصادی خریدار و خودش را به همراه صورت معاملات ارسال کرده ودر صورت عدم ارسال مدارک یا کد اقتصاد خود و خریدار مشمول جریمه یازده درصدی می شود.

اگر یکی از طرفین از اعلام کد اقتصادی برای ارسال صورت معاملات فصلی خودداری کند چه باید کرد؟

اگر خریدار و یا فروشنده کد اقتصادی خود را اعلام نکند، طرف دیگر معامله باید کد اقتصادی خود را به همراه مشخصات طرف مقابل به سازمان امور مالیاتی ارسال نماید. در این صورت فقط شخصی که کد اقتصادی ارائه نداده مشمول جریمه خواهد شد.

تفاوت صورت معاملات فصلی با ارزش افزوده

مودیان در زمان تکمیل اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده، فقط به ذکر کالاها و خدماتی اکتفا می کنند که مالیات و عوارض به آنها تعلق میگیرد.
در سامانه ماده ۱۶۹، مودیان در سامانه کالاهای مشمول و هم غیر مشمول را به یکباره ثبت و گزارش کرده اند.

ارزش افزوده عبارت است از مبالغی که به عنوان مالیات از زمان فروش از دست تولید کننده تا رسیدن به دست مشتری از تمام واسطه ها دریافت می گردد.
در نهایت مبالغ ارزش افزوده کلی بر گردن مصرف کننده نهایی می باشد.
معاملات فصلی عبارت است از مبالغی که در یک فصل انجام به معامله نموده اید. و رقم معاملات آن فصل را شامل می شود.