با روش‌های تهیه صورت حساب سود و زيان آشنا شوید.

اصل تطابق و تحقق درآمد،  زیرشاخه اصول حسابداری است که برای تدوین صورت حساب سود و زيان از آن استفاده می‌شود. در علم حسابداری اطلاعات مالی شناسایی، جمع آوری، تجزیه و تحلیل، اندازه گیری، ثبت، طبقه بندی، تجمیع و تلخیص می‌شود که در نهایت به تهیه‌ی گزارش‌های مالی منجر می‌شود که این گزارشات در اختیار افراد درون سازمانی و برون سازمانی قرار می‌گیرد.

اصول حسابداری به حسابداران راه و الگویی را ارائه می‌کند، با پیروی از آن‌ها بتوانند وظایف خود را انجام دهند. اصل تطابق و تحقق درآمد،  زیرشاخه اصول حسابداری است که برای تدوین صورت‌های سود و زیان از آن استفاده می‌شود.

برای کسب اطلاعات کامل در مورد اصول حسابداری می‌توانید از مقاله اصول حسابداری استفاده کنید.

صورت حساب سود و زيان چیست ؟

صورت حساب سود و زيان یا صورت هزینه و درآمد برای گزارش عملکرد مالی یک بنگاه اقتصادی در طول یک دوره مالی استفاده می‌شود.
که این دوره مالی می‌تواند یک ماهه، سه ماهه،شش ماهه وسالانه باشد.
در صورت حساب سود و زيان میزان هزینه ها، درآمدها و سود و زیان یک دوره مالی لحاظ می‌شود که تمام درآمد‌ها و هزینه‌ها در طی یک دوره مالی به دو دسته‌ی عملیاتی و غیر عملیاتی تقسیم می‌شوند.
در صورت حساب سود و زيان هزینه ها و درآمد های تحقق یافته در نظر گرفته می‌شود، یعنی درآمد ها زمانی که دریافت شده باشند و هزینه ها زمانی که پرداخت شده‌ باشند.
بنگاه‌های اقتصادی شامل بازرگانی، خدماتی و تولیدی هستند. درآمد‌های عملیاتی در بنگاه‌های خدماتی شامل فروش و خدمات، ارائه‌ی خدمات، سود تضمین شده و… می‌شوند. اما در شرکت های بازرگانی و تولیدی مواردی که باید در تهیه‌ی صورت‌های مالی لحاظ شوند بیشتر و پیچیده‌تر است.

در مؤسسات بازرگانی موجودی کالا یکی از مهم ترین بخش‌ها می‌باشد و به همین دلیل هم در ترازنامه به عنوان دارایی و هم در صورت حساب سود و زیان به عنوان بهای تمام شده کالای فروش رفته محاسبه می‌گردد.

از طریق دو روش می‌توان صورت حساب سود و زيان را تهیه کرد:

• روش تک مرحله ای یا یک مرحله

• روش دو مرحله ای

روش تک مرحله ای یا یک مرحله

در این روش تمامی درآمدها به صورت یکجا باهم جمع شده و تمامی هزینه‌های شرکت از آن کسر می‌شود.
که به این صورت میزان سود یا زیان قبل از پرداخت مالیات تعیین می‌شود.

روش دو مرحله ای

در این روش ابتدا از تفاضل درآمدها و هزینه‌های عملیاتی سود عملیاتی به دست می‌آید و سپس با جمع درآمدها و هزینه‌های غیر عملیاتی سود کل تعیین می‌شود که پس از کسر مالیات از سود کل سود خالص به دست می‌آید.

• منظور از سود عملیاتی صورت حساب سود و زيان :
   سود قبل از کسر مالیات است که از کسر سود ناخالص از هزینه‌های عملیاتی و استهلاک اموال به دست می‌آید.

• منظور از سود خالص صورت حساب سود و زيان :
  از کسر مالیات و هزینه‌های عملیاتی و غیر عملیاتی از سود عملیاتی به دست می‌آید. با تقسیم مقدار سود خالص به تعداد کل سهام شرکت، مقدار سود هر سهم و سهامدار مشخص خواهد شد.

• منظور از سود ناخالص یا سود کل صورت حساب سود و زيان :
  از کسر میزان فروش کالا از هزینه تمام شده به دست می‌آید.

چه مواردی در صورت حساب سود و زيان لحاظ می‌شوند؟

1. درآمد عملیاتی

2. هزینه های عملیاتی

3. سود و زیان عملیاتی

4. استهلاک

5. هزینه‌های مالی

6. مالیات بر درآمد

7. سود یا زیان فعالیت‌های عادی

8. عملیات متوقف شده

در ادامه به توضیح مختصری از آنها خواهیم پرداخت.

درآمد عملیاتی

این درآمد حاصل از فعالیت‌های عملیاتی است، فعالیت‌های عملیاتی در واحد های خدماتی، تولیدی و بازرگانی شامل ارائه و فروش کالا و خدمات و …است و در واقع به فعالیت‌هایی گفته می‌شود که به طور منظم و مکرر در واحد‌های تجاری برای رسیدن به اهداف واحد تجاری می‌شود.

هزینه های عملیاتی

هزینه ها طبق ماهیتی که دارند و استفاده ای که از آنان می‌شود در دسته بندی‌های متفاوتی در صورت حساب سود و زیان قرار می‌گیرند، هزینه‌ها می‌توانند شامل حقوق پرداختی به کارمندان، هزینه مواد مصرفی، حمل ونقل و… باشند.

سود و زیان عملیاتی

از تفاوت مقدار درآمد‌های عملیاتی و هزینه‌های عملیاتی مقدار سود و زیان عملیاتی به دست می‌آید که به آن EBIT گفته می‌شود.
Earning Interest Tax
درآمد و هزینه‌های غیر عملیاتی، شامل درآمد‌ها و هزینه‌هایی است که از فعالیت‌های غیر‌ اصلی واحدهای تجاری حاصل می‌شود.
این درآمدها می‌تواند از سرمایه گذاری‌های خارج از واحد، فروش زمین یا ساختمان و مواردی نظیر این باشد.

استهلاک

دارایی‌ها و اموال شرکت‌ها مثل ماشین آلات، اسباب و اثاثیه بعد از مدتی استفاده ارزش اولیه خود را از دست می‌دهند، به این کاهش ارزش در دارایی‌ها و اموال استهلاک گفته می‌شود. تعریف دیگری که برای استهلاک ‌می‌توان ارائه کرد، کاهش ارزش دارایی‌های فیزیکی به دلیل شرایط نا‌مطلوب بازار می‌باشد.
دلیل در نظر گرفتن استهلاک در صورت حساب سود و زیان، تطابق هزینه‌های یک شرکت برای تملک دارایی با درآمدهایی است که از تملک آن به دست می‌آورد.

هزینه‌های مالی

هزینه‌های مالی با توجه به نوع شرکت و بنگاه اقتصادی متفاوت است. هزینه حسابداری و حسابرسی، هزینه مطالبات، هزینه بهره اقساط بانکی، هزینه کارمزدهای بانکی، هزینه جرائم مالیاتی و … بخشی از هزینه‌های مالی می‌باشد.

مالیات بر درآمد

مالیات در واقع پولی است که مردم باید از درآمد و سود اقتصادی خود به دولت پرداخت کنند. در بنگاه های اقتصادی، صاحبان آن ها موظف اند در هر دوره مالی ۲۵٪ از سود حاصل فعالیت های خود را به دولت پرداخت نمایند.البته ممکن است شرکت‌ها و بنگاه های تجاری معاف از مالیات یا شامل تخفیفات مالیاتی باشند.

در مقاله معافیت مالیاتی و انواع آن و راه‌های تخفیف مالیاتی به طور کامل این موضوع بررسی شده است.

سود یا زیان فعالیت‌های عادی

سود یا زیان حاصل از فعالیت‌های عادی عبارت است از مجموع سود یا زیان عملیاتی، خالص درآمدها و هزینه‌های غیر عملیاتی و هم‌ چنین هزینه‌های مالی.
فعالیت‌های عادی شامل اموری است که به طور منظم و مکرر برای بهبود و پیشرفت وضعیت واحد تجاری انجام می‌شود .

عملیات متوقف شده

ممکن است واحد تجاری در شرایطی قرار بگیرد که مجبور باشد قسمتی از خط تولید خود را متوقف کند که این امر تأثیر قابل مشا‌هده ای در میزان تولید، میزان فروش و … داشته باشد و برای این که استفاده کنندگان از اطلاعات مالی بتوانند تصمیم درستی درمورد وضعیت واحد تجاری بگیرند باید مواردی نظیر تعطیلی خط تولید در صورت سود و زیان ذکر شود.

صورت سود و زیان جامع شامل چه اقلامی است؟

با توجه به استاندارد حسابداری شماره ۶، صورت سود و زیان جامع باید به ترتیب نشان‌دهنده موارد زیر باشد.

• الف : سود یا زیان خالص دوره باتوجه به صورت سود و زیان
• ب : سایر درآمدها و هزینه‌های شناسایی شده به تفکیک
• ج: تعدیلات سنواتی

از آنجایی که صورت سود و زیان جامع شامل اطلاعات کلیه درآمدها و هزینه‌های شناسایی شده، تحقق یافته و تحقق نیافته می‌باشد، سود یا زیان خالص دوره مالی باید به عنوان اولین مورد در صورت سود و زیان جامع مشخص شود.
این به این دلیل است که صورت سود و زیان دوره یکی از اقلام صورت سود و زیان جامع را به تفصیل نشان ‌می‌دهد و سایر درآمدها و هزینه‌های شناسایی شده به صورت جداگانه درصورت سود و زیان جامع منعکس می‌شود.
سایر درآمدها و هزینه‌های شناسایی شده شامل موارد زیر است:

• الف : درآمدها و هزینه‌های تحقق نیافته ناشی از تغییر در ارزش دارایی‌ها و بدهی‌ها که به منظور کمک به واحد تجاری برای انجام عملیات مستمرا نگهداری شده و طبق دستور استاندارد حسابداری مربوطه مستقیما به حقوق صاحبان سرمایه‌ منظور می‌شود.
  مانند درآمدها و هزینه‌های ناشی از تجدید ارزیابی دارایی‌های ثابت مشهود
• ب : درآمدها و هزینه‌هایی که طبق استانداردهای حسابداری باتوجه به قوانین آمره به طور مستقیم در حقوق صاحبان سرمایه‌ منظور می‌شود.

روش تهیه صورت حساب سود و زيان :

برای تهیه صورت حساب سود و زیان در ابتدا باید مشخص شود که برای چه نوع واحد تجاری و چه زمینه فعالیتی قصد انجام این عملیات را داریم. قبل از لحاظ درآمدها و هزینه‌ها باید در ابتدا نام واحد تجاری،نوع صورت مالی که مقصود ما صورت حساب سود وزیان است و هم چنين تاريخ انجام صورت حساب ذکر شود.

برای درک بهتر شما عزیزان مثالی از یک نمونه خام صورت حساب سود و زیان تهیه کرده‌ایم.

موسسه ی مالی بهار

صورت حساب سود و زیان

29/12/98

درآمد حاصل از فروش و ارائه خدمات                                                                                                                       ( درآمد عملیاتی )

بهای تمام شده کالای فروش رفته

         ( بهای تمام شده درآمدهای عملیاتی )

سود/زیان ناخالص

هزینه‌های فروش، اداری وعمومی

         ( سایر هزینه‌های عملیاتی )

سود/زیان عملیاتی

         ( هزینه‌های مالی )

سایر درآمدها وهزینه‌های غیر عملیاتی

سود/زیان قبل از مالیات

        ( مالیات بر درآمد )

سود خالص

به پایان صورت حساب سود و زيان رسیدیم، امیدواریم این مقاله مفید واقع شده باشد.

ممنون از همراهیتان.
مجموعه AccTrain  طی سالها تلاش  ارايه کننده انواع نرم افزارحسابداری موجود در بازار می باشد،.
مفتخریم پاسخ گوی نیاز شما باشیم .

جهت کسب اطلاعات بیشتراز حسابدار‌‌ی و نرم افزارهای حسابداری با ما همراه شوید.

مباحث مرتبط :

• تنظیم اظهارنامه مالیاتی و نکاتی برای ارسال اظهارنامه مالیاتی
• درآمد حسابداران : بازار کار رشته حسابداری چطوره؟
• انواع حسابداری و نقطه مشترک آنها را بشناسید !
• اصول حسابداری : 5 اصل حسابداری که باید بدانید
• معافیت مالیاتی و راه های تخفیف مالیاتی کدام اند ؟