مفهوم سوت زنی مالیاتی : لطفا فرار مالیاتی دیدید سوت بزنید!

یافتن مودیانی که از پرداخت مالیات فرار می‌کنند، به نوعی سوت زنی مالیاتی محسوب می شود.

مالیات امروزه دغدغه‌ی بسیاری از شرکت‌ها و مؤسسات، افراد صاحب اموال و دارایی است و یکی از عمده‌ترین مسائلی است که هر کسب و کاری به هنگام آغاز فعالیت خود آن را در نظر می‌گیرد. مالیات در اصل پولی است که  شامل درآمد‌های افراد و یا سود حاصل از فعالیت‌های اقتصادی آنان می‌باشد.
مالیات طبق قوانین حاکم بر کشورها باید توسط مردم و افراد جامعه جهت تأمین مخارج عمومی به دولت‌ها پرداخته شود.
چرا که ابزار و امکانات رسیدن به درآمدها و سود را دولت‌ها در اختیار مردم قرار داده‌اند.
مالیات انواع مختلفی دارد و ممکن است به اشخاص، مؤسسات، اموال، دارایی و …تعلق بگیرد.

اما امروزه در همه‌ی زمینه‌ها فساد نوعی سو استفاده از قدرت، برای دور زدن و نادیده گرفتن قانون و کسب امتیازات بی‌قاعده و غیرمنصفانه است.

معافیت مالیاتی در واقع یک راه برای خروج قانونی و موقت از پرداخت مالیات است.
افراد تحت شرایط خاص می‌توانند شامل این معافیت شوند، این معافیت در صورتی به شما تعلق می‌گیرد که تکالیف قانونی خود را به صورت کامل انجام داده باشید، اما بخشی از اقشار جامعه به خاطر جایگاه شغلی و شرایط اقتصادی خود مجبور به پرداخت مالیات هستند و هیچ راه فراری برای عدم پرداخت مالیات برای آن‌ها وجود ندارد.

اخذ مالیات از اقشار متوسط یا از کارمندان همواره در موعد مقرر و با کسر از حقوق صورت آن‌ها می‌گیرد.
در این میان افرادی هستند که ملزم به پرداخت مالیات هستند اما با راه‌های مختلف سعی در پرداخت نکردن آن دارند، که در این حالت به این عمل توسط مودیان مالیاتی فرار مالیاتی گفته می‌شود.

فرار مالیاتی چیست؟

هرگونه فعالیتی که برای پرداخت نکردن یا کمتر پرداخت کردن مالیات معین انجام می‌شود، فرار مالیاتی محسوب می‌شود.
فرارمالیاتی می‌تواند به روش‌های مختلفی مانند عدم ارائه صحیح اطلاعات به بازرسان مربوطه یا پرداخت رشوه به مأموران صورت بگیرد.

فرار مالیاتی به عنوان یکی از مصادیق و مظاهر فساد اقتصادی است و امنیت اقتصادی مورد نیاز برای گسترش فعالیت‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری را دچار اختلال می‌کند.
فرار مالیاتی عمدتا توسط افراد پردرآمد و با سندسازی و ارائه آمار غلط صورت می‌گیرد.
فرار مالیاتی باعث می‌شود درآمدها در سطح جامعه به نحو متناسب توزیع نشود و ثروت در دست گرو‌های خاص انباشته شود. در نتیجه زمینه تقویت قدرت سیاسی برخی گروه‌ها را فراهم می‌آورد که شکاف طبقاتی ناشی از این امر باعث افزایش تنش سیاسی و اجتماعی در جامعه می‌شود.

سوت زنی مالیاتی چیست؟

همان طور که گفته شد، یافتن مودیانی که از پرداخت مالیات فرار می‌کنند، به افشاگری مالیاتی معروف است.

در ماده ۳۴ آیین نامه اجرایی ماده ۲۱۹ قانون مالیات‌های مستقیم که ۹ آذرماه ابلاغ شده است :
گفته شده که اگر اطلاعات ارسالی اشخاص ثالث منجر به مطالبه و وصول مالیات شود، سازمان امور مالیاتی متناسب با اطلاعات کسب شده به اشخاص مذکور پاداش می‌دهد. در واقع سوت زنی مالیاتی برای اشخاصی به کار برده می‌شود که در یک سازمان مشغول به کار هستند و خلاف کاری‌های آن سازمان را افشا می‌کنند.

در راستای سوت زنی مالیاتی، سازمان امور مالیاتی برای مقابله با فرار مالیاتی، این امکان را فراهم کرده تا مردم بتوانند گزارش‌ها و مستندات خود را از فرار مالیاتی افراد دیگر بدون آنکه اسم، آدرس یا نشانی از خودشان وجود داشته باشد، تخلفات و فرار مالیاتی انجام شده را اعلام کنند.

سوت زنی مالیاتی یکی از اصلی‌ترین راه‌های مبارزه با فساد است.
این اصطلاح برگرفته از رفتار ماموران پلیس است که پس از مشاهده یک خلاف، سوت می‌زنند تا همه با خبر شوند.

مزایای سوت زنی مالیاتی در ایران چیست؟

• مبارزه با فساد و پیشگیری از فساد برای رسیدن به شفافیت
• افشای تخلفات و تقلب‌های اداری انجام‌شده قبل از اینکه به جرایم بزرگ اقتصادی و مالیاتی تبدیل شوند.
• کاهش حاشیه ایمنی برای فسادهایی مانند رشوه که در ادارات انجام می‌شود.
• کاهش هزینه در سازمان امور مالیاتی و همچنین کاهش زمان بررسی فسادها در دولت و قوه قضاییه
• گسترش دامنه نظارت تخلفاتی که در جامعه صورت می‌گیرد، برای رسیدن به شفافیت عمومی
• کمک و ایجاد انگیزه در افراد یک جامعه برای پذیرش دولت الکترونیک

اعمالی که می‌تواند شامل سوت زنی باشد!

• رشوه
• تقلب
• احتکار
• تثبیت قیمت
• تولید محصول نا ‌امن
• نقض قوانین یا مقررات

جالب است بدانید:
حدود 55 درصد از فسادهایی که کشف می‌شوند، مربوط به استفاده از این روش است و 45 درصد دیگر مربوط به عملیات حسابرسی، بازرسی، نظارت و استفاده از سیستم های الکترونیکی است.

سوت زنی در ایران

این طرح مانند سایر طرح‌ها، موافقان و مخالفانی دارد که هرکدام از دیدگاه خود این مسئله را تحلیل می‌کنند.
موافقان عقیده دارند، طرح تدوین آئین نامه اجرایی برای این موضوع و تعیین پاداش برای این کار باعث می‌شود که از یک طرف، اشخاص ثالثی که دسترسی به اطلاعات مالی فراریان مالیاتی دارند انگیزه لازم و کافی برای انجام این کار را داشته باشند و از طرف دیگر هم سازمان امور مالیاتی بتواند از این طریق مودیان مالیاتی شناخته نشده که فراریان مالیاتی هستند را شناسایی نموده و نسبت به وصول مالیات و حقوق دولت، وظایف خود را بهتر و کارآمدتر انجام دهد. اما مخالفان عقیده دارند تعیین پاداش برای لو دادن اطلاعات مالی فراریان مالیاتی، باعث ایجاد فضای بدبینی و زیرآب زنی در بین مردم جامعه می‌شود که در شرایط حاکم فعلی، اصلا به نفع کشور نیست.

در ایران مرکز ارتباط مردمی سازمان امور مالیاتی کشور به شماره ۱۵۲۶ توسط سازمان امور مالیاتی برای گزارشات مردم از فرارهای مالیاتی مؤدیان راه اندازی شده است.
شما می‌توانید با شماره گیری ۱۵۲۶ و کلید ۹ تعیین شده، موضوعات خود را به صورت شبانه روزی مطرح نمایید.
داخلی شماره ۱ این شماره، مختص گزارشات فرار مالیاتی است.
پس از گرفتن این شماره اطلاعات مربوط به فرار مالیاتی اشخاص را می‌توان به سازمان امور مالیاتی گزارش داد.

سوت زنی در آمریکا

یافتن افرادی که فرار مالیاتی انجام می‌دهند همیشه یکی از بزرگترین مشکلات دولت آمریکا بوده است.
بطوریکه دولت هر سال مبالغ بسیاری را به کارآگاهان مالیاتی پرداخت می‌کرد تا با بررسی پرونده‌ها و اسناد مالی شرکت‌ها فراریان مالیاتی را بیابند. در سال ۱۹۸۹ دولت این کشور تصمیم گرفت به جای استخدام مأمور، از مردم دعوت کند هرجا فرار مالیاتی دیدند، آن را گزارش کنند.

قانونی به نام ” قانون حفاظت از رسوا کننده “ در این کشور تصویب شد، که از آن زمان تاکنون اجرا می‌شود.
براساس این قانون، رسواکننده فراریان مالیاتی در پناه قانون قرار می‌گیرند و این قانون مانع از آن می‌شود که دولت بتواند افراد افشاگر را که فسادی در سیستم حکومتی یا دولتی اعم از رشوه، اختلاس یا هر سوء استفاده دیگری را که دیده‌اند و افشا کرده‌اند را از کار اخراج کند یا برای آنان مشکلاتی به وجود بیاورد.
نکته بسیار جالب این است که پس از رسیدگی قضایی و اثبات فساد و محکوم شدن فرد فاسد، دولت آمریکا باید میزان ۱۵ درصد جریمه‌ای که از فرد فاسد دریافت می‌کند را به فرد افشاکننده بپردازد.

نخستین قانونی که در آمریکا به حافظت از افشاگران پرداخت قانون ادعاهای نادرست می‌باشد.
در این قانون برای تشویق افشاگران درصدی از مبلغ پول بازیافت‌شده یا زیان پیش‌گیری‌شده از سوی دولت به افشاگران پرداخته می‌شود و دولت نیز موظف است از این افراد محافظت کند.

یکی از قوانینی که به تازگی در آمریکا در زمینه سوت زنی مالیاتی به تصویب رسیده، قانون اصلاح وال‌استریت و حفاظت مصرف‌کننده ۲۰۱۰ است. طبق این قانون، در راستای برنامه افشاگری کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا، مشوق‌ها و محافظت‌هایی برای افشاگران در حوزه اوراق بهادار آمریکا در نظر گرفته شده است.

جریان سوت زنی مالیاتی و خبرگزاری فارس چیست؟

طبق گزارشی که در تیرماه امسال یعنی سال ١٣٩٩ از خبرگزاری فارس منتشر شد، امروزه رسانه‌ها تلاش دارند تا سوت زنی را تسهیل بخشند و این تلاش آن‌ها در چند جهت می‌تواند به همه‌گیر شدن گزارش‌ فسادهای اجتماعی کمک کند.
پیگیری گزارش‌های مردمی از نهادهای مسئول و نظارتی، انتشار عمومی پاسخ‌دهی یا کمکاری دستگاه‌ها در مواجهه با گزارش‌ها مهم است.

البته این نکته هم قابل توجه است که سوت زنی در تمام کشورها تنها با مواجه با دستگاه‌های قضایی تعریف نمی‌شود و از سوت زنی در تمام دستگاه‌ها استقبال می‌شود.
در کشور ما هنوز اقدامات لازم برای شکل‌گیری حقوقی و فرهنگی پاسخ‌دهی به سوت زنی‌ها انجام نشده، اما خبرگزاری فارس اقدام به آسان کردن سوت زنی مالیاتی کرده است و از طریق این خبرگزاری تمام دستگاه‌ها از جمله قوه قضائیه گزارش‌های سوت زنی مردمی را دریافت می‌کنند و موظف به پاسخگویی به آن‌ها می‌باشند. همچنین خبرگزاری فارس تأکید داشت که مهمترین ویژگی سامانه سوت زنی حفظ هویت گزارشگران است و این خبرگزاری شرعا و اخلاقا متعهد شد که نام و مشخصات افراد افشاکننده و گزارش دهنده تحت هیچ شرایطی در اختیار افراد یا نهادها قرار نمی‌گیرد.

سخن پایانی

در آخر می‌توان نتیجه گرفت که متأسفانه امروزه در همه‌ی کشورها فساد در زمینه‌های مختلف وجود دارد.
متاسفانه تقلب و فساد مالی یکی از پرگردش‌ترین و سودآورترین تجارت‌های امروز دنیا محسوب می‌شود.
از این رو لازم است دولت‌ها تدابیر و روش‌های آگاهانه‌تر و جدیدتری برای مقابله با فساد در زمینه‌های مختلف مخصوصا فساد مالی و مالیاتی را در نظر بگیرند.

به پایان مقاله سوت زنی مالیاتی رسیدیم، امیدواریم این مقاله مفید واقع شده باشد.

ممنون از همراهیتان.
مجموعه AccTrain  طی سالها تلاش  ارايه کننده انواع نرم افزارحسابداری موجود در بازار می باشد،.
مفتخریم پاسخ گوی نیاز شما باشیم .

مباحث مرتبط :

• نرخ صفر مالیاتی
• مرور زمان مالیاتی
• قانون مالیات بر ارزش افزوده (بخش اول)
• قانون مالیات بر ارزش افزوده (بخش دوم)
• باب سوم قانون مالیات‌های مستقیم (بخش دوم)
• باب سوم قانون مالیات‌های مستقیم  (بخش اول)
• باب اول و دوم قانون مالیات‌های مستقیم
• قوانین حسابداری ، حسابداران بدانند!
• حسابداری مالی
• حسابداری نقدی و تعهدی
• حسابداری آنلاین : نرم افزارهای آنلاین
• انواع نرم افزار حسابداری و کاربردهای آنها