حسابداری نقدی و تعهدی

در معاملات تجاری برای ثبت اطلاعات مالی از دو روش نقدی و تعهدی استفاده می‌شود. تفاوت بین این دو روش در شناسایی درآمدها و هزینه‌ها می‌باشد. در اقتصاد مدرن امروز که کارهای حسابداری آن پیچیده و اطلاعات مالی فراوانی در آن وجود دارد استفاده از سیستم حسابداری نقدی صورت نمی‌گیرد و بیشتر از سیستم حسابداری تعهدی استفاده می‌شود.

حسابداری تعهدی یکی از روش‌های حسابداری است که باید در آن هزینه‌ها در زمان ایجاد یا متحمل شدن شناسایی و ثبت گردند برعکس حسابداری نقدی که اساس آن دریافت و پرداخت وجه می‌باشد و ایجاد هرگونه تغییر در وضعیت مالی بنگاه‌های تجاری مستلزم مبادله وجه نقد می‌باشد. یعنی در حسابداری نقدی درآمدها زمانی شناسایی و در دفاتر ثبت می‌شوند که وجه نقد آن‌ها دریافت شود و هزینه‌ها هم زمانی شناسایی و در دفاتر ثبت می‌شوند که وجه آن‌ها نقدا پرداخت گردد.

در این محتوا دسته بندی حسابداری به دو دسته حسابداری نقدی و تعهدی را تعریف، بررسی و تفاوت‌های آنان را با یکدیگر مقایسه خواهیم کرد.
در مقاله اصول حسابداری، پس از تعریف حسابداری به بررسی اصول حاکم بر علم حسابداری پرداختیم.

حسابداری نقدی چیست؟

در حسابداری نقدی تا زمانی که وجه نقد دریافت و پرداخت نشده است ثبتی در دفاتر صورت نمی‌گیرد به این روش حسابداری‌نقدی گفته می‌شود که در کشور ایران تقریبا منسوخ می‌باشد.
روش نقدی محصولات کسب و کارهای کوچک محدود و خانگی استفاده می‌شود.

سیستم حسابداری نقدی برای چه کسانی مناسب است؟

سیستم حسابداری نقدی معمولاً برای افراد، شرکت های بسیار کوچک یا موسسات و بنگاه‌های تجاری که تمام پرداخت آن‌ها به صورت نقدی انجام می شود مناسب است. به طور مثال فروشگاه هایی که در مقیاس خرد محصولات خود را به صورت نقدی به فروش می‌رسانند. می‌توان گفت برای موسسات تجاری با جریان نقد بالا و مثبت اجرای سیستم حسابداری نقدی، شیوه حسابداری مناسب و کارآمد می باشد.

نحوه کارکرد حسابداری نقدی

همانطور که در تعریف گفته شد در حسابداری نقدی فقط وجه نقد پرداخت شده یا دریافت شده در حساب‌ها ثبت می شود.

به طور مثال یک فروشگاه فروش پوشاک را در نظر بگیرید که از سیستم حسابداری نقدی استفاده می کند، صندوقدار فروشگاه، فروش را وقتی ثبت می‌کند که پول نقد را در ازای خرید دریافت می‌کنند و فروش های صورت گرفته از طریق کارت اعتباری یا نسیه زمانی که پول یا وجه پرداختی به حساب واریز می‌شود در حساب‌ها ثبت می‌شود همچنین مخارج پرداختی فروشگاه هم زمانی که آن‌ها را پرداخت کنند ثبت می‌شود.  در پایان دوره حسابداری مالک فروشگاه جریان نقد حاصل از فروش ثبت شده در حساب‌ها و مخارج پرداخت شده در طول دوره را بررسی می‌کند.

مشکلات حسابداری نقدی

برای بنگاه تجاری که از سیستم حسابداری نقدی استفاده می کند اگر هنگام ثبت خرید و فروش‌ها، فروش‌های نسیه ثبت نشود مانده حساب سود و زیان در دفاتر بسیار ناچیز به نظر می رسد و ممکن است اینطور به نظر برسد که کسب و کار و بنگاه اقتصادی، جریان نقدی ضعیف یا حتی منفی دارد و برای اخذ وام یا تسهیلات اعتباری با مشکلاتی مواجه شود.

از سوی دیگر ممکن است مخارج فروشگاه به صورت نسیه انجام شده باشند اما در حساب‌های فروشگاه ثبت نشده باشد به این ترتیب بنگاه اقتصادی به لحاظ نقدی غنی به نظر برسد و مالک فروشگاه یا بنگاه با این تفکر که دارای نقدینگی خوبی میباشد به سرمایه‌گذاری در مکان‌های دیگر بپردازد، در حالی که در واقع اینطور نیست و توانایی لازم برای انجام این سرمایه‌گذاری‌ها و پرداخت هزینه های اضافه شده را نخواهد داشت.

بی دقتی حسابداران در سیستم حسابداری نقدی ممکن شرایط شرکت یا بنگاه تجاری را مطلوب به نظر نرساند، به همین دلیل این مشکلات می تواند منجر به مشکلات و مسائل دیگری شود به همین دلیل بسیاری از موسسات و بانک ها ترجیح می دهند از سیستم حسابداری تعهدی به جای سیستم حسابداری نقدی استفاده کنند تا کارها و ثبت اطلاعات آن‌ها با دقت بیشتری انجام گیرد.

حسابداری تعهدی چیست؟

علم حسابداری تعهدی برای درآمدی است که قرار است در آینده کسب شود، اگردرآمد کسب شده نقد نباشد و هزینه پرداخت نشده باشند در سیستم حسابداری تعهدی ثبت می شود سیستم حسابداری تعهدی یکی از رایج‌ترین روش‌های موجود در بنگاه‌های تجاری است. هدف حسابداری تعهدی شفاف‌سازی تمام حساب‌ها و ارائه گزارش های مالی که شامل صورت‌های مالی و تجمعی تلفیقی کل و عملکرد دوره‌ای در این سازمان به همراه محاسبه بهای تمام شده و مدیریت بر هزینه ها می باشد.

مزایای حسابداری تعهدی

حسابداری تعهدی برای تعیین درآمد و هزینه واقعی دوره های مالی و گزارش گیری صحیح از فعالیت‌های مالی استفاده می شود. اطلاع از موجودی دارایی ها و کالاها، ارزش موجودی ها و دارایی ها، ماشین‌آلات، تجهیزات و غیره در سیستم حسابداری تعهدی قابل دسترسی است.

مراحل پیاده سازی حسابداری تعهدی

• ایجاد دفتری به نام دفتر تعهدی
• تعریف زیرفصل‌ها
• تعریف عناوین حساب‌ها
• تعریف سرفصل‌های کل
• ثبت اسناد حسابداری
• استخراج صورت وضعیت مالی و صورت تغییرات در وضعیت مالی

صورت‌های مالی حسابداری تعهدی

• صورت وضعیت مالی
• صورت تعییر در وضعیت مالی
• گردش حساب تغییرات در ارزش خالص
• صورت مقایسه بودجه و عملکرد
• یادداشت‌های توضیحی از رویه‌های حسابداری

*صورت وضعیت مالی شامل موجودی نقد، حساب‌ها و اسناد دریافتنی عملیات مبادله و غیر مبادله، سرمایه گذاری‌ها، موجودی مواد اولیه و کالا، پیش پرداخت‌ها، دارایی‌های ثابت مشهود، دارایی‌های نامشهود، حساب‌ها و اسناد پرداختنی حاصل از عملیات مبادله‌ای و غیر مبادله‌ای، پیش دریافت‌ها، بدهی‌های بلند مدت و ارزش خالص می‌باشد.

*صورت تغییرات در وضعیت مالی شامل درآمدها، هزینه‌ها، درآمد‌های شناسایی شده از طرف دولت و وجوه ارسالی به خزانه باشد.

اهمیت حسابداری نقدی و تعهدی برای سرمایه‌گذاران

اطلاعات سیستم‌های حسابداری نقدی و تعهدی برای سرمایه‌گذاران و اعتبار دهندگان نیز قابل توجه است، از آنجایی که اینگونه افراد به دنبال فرصت‌های سرمایه‌گذاری و ارزیابی آنان هستند سیستم حسابداری تعهدی از طریق انعکاس اقلام معوق در صورت سود و زیان و ترازنامه به سرمایه‌گذاران در برآورد خالص جریان‌های نقدی آتی و همچنین ریسک‌های مربوط به آن‌ها کمک می‌کنند.

همانطور که گفته شد سیستم حسابداری نقدی سیستمی بر پایه زمانبندی پرداخت‌ها و دریافت‌های نقدی است و تنها پرداخت‌های نقدی را گزارش می‌کند. درواقع در حسابداری نقدی هزینه‌ها به محض وصول و درآمدها به محض پرداخت مورد شناسایی و ثبت قرار می‌گیرند، بدون توجه به اینکه ارائه یا تحصیل خدمات همزمان با دریافت یا پرداخت وجه بوده یا نبوده است.

تفاوت حسابداری نقدی تعهدی

حسابداری نقدی روشی است که تصویر واقعی از وضعیت مالی بنگاه تجاری را به ما نشان می‌دهد اما در حسابداری‌نقدی راهی برای ثبت پول هایی که قرار است در آینده پرداخت یا هزینه شود وجود ندارد درصورتی که حسابداری تعهدی گزارش دقیقی از وجه نقد موجود را ارائه نمی‌کند و مشکل حسابداری نقدی این است که بدهی های آینده شرکت و صورت‌های پرداخت نشده در آن ثبت نشده و دیدگاه نادرستی از وضعیت مالی شرکت ارائه دهد، به همین دلیل سیستم حسابداری تعهدی سیستمی برای نظارت بر جریان نقدی است.

به پایان مقاله حسابداری‌نقدی رسیدیم، امیدواریم این مقاله مفید واقع شده باشد.

ممنون از همراهیتان.
مجموعه AccTrain  طی سالها تلاش  ارايه کننده انواع نرم افزارحسابداری موجود در بازار می باشد،.
مفتخریم پاسخ گوی نیاز شما باشیم .

جهت کسب اطلاعات بیشتراز حسابدار‌‌ی و نرم افزارهای حسابداری با ما همراه شوید.

مباحث مرتبط :

• حسابداری آنلاین : نرم افزارهای آنلاین
• انواع نرم افزار حسابداری و کاربردهای آنها
• نرم افزار حسابداری: نحوه انتخاب بهترین
• عرصه ای که نرم افزار حسابداری می تواند تفاوت ایجاد کند.
• بهترین نرم افزار حسابداری ایران و دنیا
• کدینگ حسابداری چیست؟
• آموزش نرم افزار حسابداری محک
• عرصه ای که نرم افزار حسابداری می تواند تفاوت ایجاد کند.
• نرم‌افزار حسابداری پیوست
• کارمزد و بررسی انواع آن