حسابداری صنعتی ، اجزا، عوامل و کاربردها

حسابداری صنعتی زیر مجموعه حسابداری است که به مدیران برای اخذ بهترین تصمیم در زمینه فروش و تولید کمک می‌کند. در واقع وظیفه حسابداری صنعتی، تهیه گزارشات مالی از جزئیات تولید، مقدار مصرف مواد و تمامی عوامل موثر است.
حسابداری صنعتی کمک می کند تا مقدار تولید و مصرف مواد را به حد معقول برسانیم.

علم حسابداری ، علم شناسایی، جمع آوری، اندازه‌ گیری، تلخیص و تجزیه برای تهیه گزارشات مالی می باشد.
امروزه بازار رقابتی حاکم بر تمام دنیا است، شرکت‌های کوچک و بزرگ با اختلاف سود کمی با یکدیگر رقابت می‌کنند. یک اشتباه کوچک در حسابداری آن‌ها می تواند سرنوشتشان را به طور کامل دگرگون کند.
به دلیل رقابتی بودن بازارکوچک‌ترین اشتباه، جبران‌ناپدیر خواهد‌بود و رقبا می‌توانند به راحتی جای شما را در بازار بگیرد.
به همین دلیل شرکت‌های تولیدی و صنعتی نیازمند حسابداری صنعتی یا همان حسابداری بهای تمام شده می‌باشند.
که بعد از مدت تقریبا طولانی یک ساله‌‌، نتیجه بی نظیر آن را در وضعیت شرکت خود مشاهده خواهند کرد بنابراین شما پس از یک سال ثبت اطلاعات ریز هزینه‌های شرکت، به اطلاعات بسیار مفیدی از هزینه‌ها دست پیدا خواهید‌کرد.

اهمیت حسابداری صنعتی

برای داشتن بهترین نتیجه در زمینه حسابداری صنعتی بهتر است که در دست مدیران قدرتمندی باشد.
زیرا اگر مدیران دارای برآورد درستی از هزینه نهایی باشند می‌توانند با اخذ تصمیمات دقیق‌تر و کارآمدتر نقش مهمی در پیشرفت روزافزون صنعت خود داشته باشند.
البته توجه داشته باشید که حسابداری صنعتی تنها محدود به بخش‌ تولیدی کارخانجات نیست، بلکه ادارات بیمه، بیمارستان‌ها، شرکت‌های حمل و نقل و…نیز از آن استفاده می‌کنند.
این مثال را در نظر بگیرید که یک کارخانه قصد افزایش محصولات تولیدی خودرا دارد، برای این منظوز با استفاده از حسابداری صنعتی یا حسابداری بهای تمام شده به شما کمک می‌کند تا آمارها و هزینه‌های موجود را تجربه و تحلیل کنید و با در نظر گرفتن هزینه‌های مربوط به عملکرد مورد نظر تصمیم می‌گیرد که دستمزد یا ساعت کاری کارکنان را افزایش بدهد یا اینکه ماشین‌آلات جدیدی را خریداری کند یا آن‌ها را اجاره کند.

روشهای حسابداری صنعتی

• هزینه یابی جذبی
• هزینه یابی مستقیم
• هزینه یابی برآوردی یا تخمینی
• هزینه یابی سفارش کار
• هزینه یابی مراحل تولید یا مرحله ایی
• هزینه یابی استاندارد

حسابداری صنعتی جامع یا FCA

حسابداری صنعتی جامع،  فرآیند جمع‌آوری و ارائه اطلاعات مورد نیاز درباره هزینه‌ها و درآمدها برای اخذ تصمیمات می‌باشد.
علاوه بر FCA از اصطلاح TCA نیز برای نامگذاری آن استفاده می‌شود.
متخصص به دلیل اینکه تعاریف جامع و واقعی ذهنی هستند در بیان این مفهوم با این اصطلاح با مشکلاتی مواجه هستند. حسابداری صنعتی جامع در بردارنده چند مفهوم کلیدی است که آن را از تکنیک‌های استاندارد حسابداری متمایز می‌کند.
این اصول شامل

1. حسابداری تمام هزینه‌ها
2. حسابداری هزینه‌های پنهان و ظاهری
3. حسابداری هزینه‌های غیرمستقیم وسربار
4. حسابداری مخارج گذشته گذشته و آینده
5. حسابداذی هزینه‌ها طبق چرخه عمر محصول

طبقه بندی هزینه‌ها در حسابداری صنعتی به شکل زیر است:

• طبقه بندی طبیعی هزینه ها
• طبقه بندی هزینه ها بر اساس ارتباط آنها با محصول
• طبقه بندی هزینه ها و اساس ارتباط با حجم و تعداد تولید

قبل از اینکه هر یک از این موارد را به تفصیل برای شما توضیح دهیم به این نکته توجه داشته باشید که هزینه ها در مبحث حسابداری صنعتی به دوقسمت هزینه‌های مستقیم و هزینه‌های غیر مستقیم تقسیم می‌شود.
هزینه‌های مستقیم هر‌آنچه که در بدنه محصول قابل رویت و پیگیری باشند را شامل می‌شود برخلاف هزینه‌های مستقیم، هزینه‌های غیر مستقیم شامل چیزهایی است که قابل رویت و پیگیری نیستند.

طبقه‌بندی طبیعی هزینه‌ها درحسابداری صنعتی

در طبقه بندی طبیعی، هزینه ها به دو دسته هزینه های ساخت و هزینه های تجاری تفکیک می شوند، هزینه ساخت شامل هزینه‌هایی است که در جهت ساخت و تولید محصولات به کار گرفته می‌شوند.
مثل: هزینه مربوط به مواد اولیه یا هزینه‌هایی که به طور غیرمستقیم برای ساخت محصول مصرف می‌شوند.
هزینه‌های تجاری : به هزینه‌های تجاری، هزینه‌های عملیاتی هم گفته می‌شود که مربوط به بخش‌هایی به غیر از بخش تولید یعنی بخش اداری، توزیع، فروش و سایر قسمت‌ها است.

طبقه‌بندی هزینه‌ها بر اساس ارتباط آنها با محصول درحسابداری صنعتی

قبل از اینکه هر یک از موارد این مبحث را به تفصیل برای شما توضیح دهیم به این نکته توجه داشته باشید که هزینه ها در مبحث حسابداری صنعتی به دو قسمت هزینه‌های مستقیم و هزینه‌های غیر مستقیم تقسیم می‌شود.
هزینه‌های مستقیم هر آنچه که در بدنه محصول قابل رویت و پیگیری باشند را شامل می‌شود برخلاف هزینه‌های مستقیم، هزینه های غیر مستقیم شامل چیزهایی است که قابل رویت و پیگیری نیستند.

طبقه‌بندی هزینه‌ها با توجه به حجم تولید درحسابداری صنعتی

با توجه به عدم ثبات شرایط اقتصادی صاحبان کارگاه‌های تولیدی و صنعتی باید در ابتدای هر سال با توجه به وضعیت بازار و میزان عرضه و تقاضای موجود در آن، میزان تولید و مصرف مواد اولیه خود را بررسی کنند در این حالت با توجه به حجم تولید می‌توان هزینه‌ها را به دو دسته هزینه ثابت وهزینه متغیر تقسیم کرد.
هزینه‌های ثابت هزینه‌هایی هستند که با تغییر میزان تولید تغییر در آنها حاصل نمی‌شود.

چه شما 1 واحد کالا تولید کنید و چه 10 واحد مجبور به پرداخت آن ها هستید مثل هزینه ی اجاره ساختمان یا قبوض پرداختی.
هزینه های متغیر هزینه‌هایی هستند که به طور مستقیم با میزان تولید محصول کالای تولیدی در ارتباط می باشند و هر چه میزان تولید کالا بیشتر باشد هزینه های متغیر افزایش پیدا خواهد کرد . به طور مثال شما برای تولید تعداد واحد بیشتر از یک کالا احتیاج به افزایش نیروی انسانی و افزایش ماشین آلات خود خواهید داشت.

هرچه هزینه مواد اولیه به هنگام تولید بیشتر شود، شما مجبور به پرداخت مبلغ بیشتری برای خرید مواد اولیه خواهید‌بود البته برای تقسیم بندی هزینه ها با توجه به حجم تولید می‌توان هزینه‌های نیمه متغیر را نیز در نظر گرفت. به طور مثال دستمزدی که شما به کارگران خود جهت تولید کالا پرداخت می کنید جزوه هزینه های نیمه متغیر و محسوب می‌شود ممکن است در یک دوره تولیدی این مقدار بیشتر و یا برای دوره ای کمتر باشد.

کالای درحال ساخت و کالای ساخته ‌شده در حسابداری صنعتی

در مبحث بهای ‌تمام شده، باید کالای در جریان ساخت و کالای ساخته شده را مورد بررسی قرار داد.
کالای در جریان ساخت به کالایی گفته می‌شود که مواد اولیه آن در خط تولید قرار گرفته و در جریان ساخت قرار دارد یعنی ساخت آن به اتمام نرسیده است اما کالای ساخته شده زمانی است که محصول به شکل قابل فروش می‌رسد و از خط تولید خارج می‌شود.
هزینه‌های مصرف شده برای ساخت یک محصول تا قبل از اینکه از خط تولید خارج شود جزو بهای تمام شده آن محسوب می‌شود و بعد از خارج شدن کالا از خط تولید هزینه‌های آن به سربار و یا هزینه‌های غیرمستقیم تبدیل می‌شود.

اجزای اصلی حسابداری صنعتی، مواد، دستمزد و سربار هستند.

• مواد اولیه

اولین جز از اعضای اصلی حسابداری صنعتی مواد اولیه است.
این بخش اطلاعاتی در ارتباط با هزینه مواد مصرف‌شده در اختیار قرار می‌دهد، به دو بخش مستقیم وغیرمستقیم تقسیم می‌شود.
مواد اولیه مستقیم موادی است که در ظاهر محصول قابل رویت و پیگیری است.
مواد غیر مستقیم در فرآیند تولید محصول مصرف می‌شود اما قابل رویت و پیگیری نیست.
مواد اولیه مهم‌ترین ‌بخش در حسابداری صنعتی است اگر قرار باشد اشتباهی صورت بگیرد در این بخش اتفاق می‌افتد چون رکن اصلی تولید، مواد اولیه است.

• دستمزد

بخش دستمزد، اطلاعاتی در مورد حقوق کارگران خط تولید و صنعت در اختیار قرار می‌دهد.
همانطور که گفته شد قابل تقسیم به دستمزد مستقیم و دستمزد غیر مستقیم است.
دستمزد مستقیم به کسی تعلق می‌گیرد که در بخش تبدیل مواد اولیه به محصول فعالیت می‌کند به طور مثال آشپزی که با استفاده از مواد اولیه آشپزی می کند. دستمزد غیرمستقیم به فردی تعلق می‌گیرد که در ارتباط غیرمستقیم با مواد اولیه قرار دارد به طور مثال دستمزد نگهبان انبار محصول دستمزد غیرمستقیم محسوب می شود.

• سربار

سومین مبحث سربار تولید است که شامل مواردی است که به طور غیر مستقیم با تولید در ارتباط است.مواد اولیه استفاده شده در یک محصول به طور غیرمستقیم جزو سربار آن محسوب می‌شود. به طور مثال چسب استفاده شده در ساخت یک محصول یا بیمه و مالیات که باید برای ساخت محصول پرداخت شود .

سخن پایانی

در این مقاله پس از معرفی حسابداری صنعتی یا همان حسابداری بهای تمام شده و ذکر کاربرد های آن اجزای آن را معرفی کردیم و انواع هزینه هایی را که در بهای تمام شده حساب می شود را برایتان توضیح دادیم در تمام طول مقاله سعی بر این بود که جدا از مطالب موجود در کتاب ها و تدریس شده دانشگاهی، کاربردی ترین مطالب را به صورت تجربی در اختیار شما عزیزان قرار دهیم.

به پایان مقاله حسابداری صنعتی رسیدیم، امیدواریم این مقاله مفید واقع شده باشد.

ممنون از همراهیتان.
مجموعه AccTrain  طی سالها تلاش  ارايه کننده انواع نرم افزارحسابداری موجود در بازار می باشد،.
مفتخریم پاسخ گوی نیاز شما باشیم .

جهت کسب اطلاعات بیشتراز حسابدار‌‌ی و نرم افزارهای حسابداری با ما همراه شوید.

مباحث مرتبط :

• با روش‌های تهیه صورت حساب سود و زيان آشنا شوید.
• تنظیم اظهارنامه مالیاتی و نکاتی برای ارسال اظهارنامه مالیاتی
• درآمد حسابداران : بازار کار رشته حسابداری چطوره؟
• انواع حسابداری و نقطه مشترک آنها را بشناسید !
• اصول حسابداری : 5 اصل حسابداری که باید بدانید
• معافیت مالیاتی و راه های تخفیف مالیاتی کدام اند ؟