مفهوم دقیق حسابداری دولتی و تفاوت آن با حسابداری بازرگانی چیست ؟

حسابداری دولتی شامل کلیه عملیات مربوط به تجزیه و تحلیل، ثبت، طبقه‌بندی، تلخیص، گزارش‌دهی و همچنین تغییر فعالیت‌های مالی سازمان‌ها است که باید با توجه به قوانین و مقررات مالی متداول حسابداری دولتی انجام بگیرد.
حسابداری دولتی سیستمی است که اطلاعات فعالیت‌های مالی سازمان‌های دولتی را برای تخصیص منابع مالی به برنامه‌ها و عملیات مختلف آنان و همچنین اخذ تصمیمات مناسب و کارآمد جمع‌آوری و گزارش می‌کند.

درواقع در حسابداری دولتی پس از بررسی صحت اطلاعات حساب‌های اسناد مالیاتی و تحقیقات درباره حساب‌های مالی سازمان‌های مختلف، نتیجه صحت و بررسی عدم انجام هرگونه تخلف به دولت ارائه می‌شود. همچنین توجه داشته باشید که حسابداری دولتی به عنوان یکی از بخش‌های جدایی‌ناپذیر سازمان‌ها در حوزه امور بودجه و اظهارنامه‌های مالیاتی است و تمام بنگاه‌های تجاری حداقل به یک حسابدار دولتی نیاز دارند.

حسابداری چیست؟

حسابداری سیستم، علم یا فنی است که رویدادهای مالی یک بنگاه تجاری شامل خرید کالا و اموال، دریافت وجه از مشتریان، پرداخت حقوق و…می‌شود را شناسایی و ثبت کرده و اطلاعاتی را که قابل اعتماد، قابل مقایسه و مرتبط هستند را گزارش می‌کند تا به استفاده کنندگان از اطلاعات مالی در گرفتن بهترین تصمیم کمک کند.

استفاده کنندگان از اطلاعات مالی شرکت شامل استفاده کنندگان داخلی و خارجی است که منظور از استفاده کنندگان داخلی اعضای هیئت مدیره، بخش فروش شرکت و … بوده و استفاده کنندگان خارجی شامل دولت، بانک‌ها و…می‌باشد.

طبق توضیحات گفته شده در محتوای انواع حسابداری، علم حسابداری به بخش‌های مختلفی تقسیم می‌شود که ٨ دسته‌بندی متفاوت علم حسابداری و همچنین کارایی آنان را در محتوای مذکور مورد بررسی قرار دادیم.

انواع مختلف حسابداری حسابداری مالی، حسابداری مدیریت، حسابداری دولتی، حسابداری عمومی، حسابداری صنعتی یا بهای تمام شده، حسابداری حقوقی، حسابداری مالیاتی و حسابرسی قابل تقسیم می‌باشد که پس از مطالعه این محتوا ضمن آشنایی کامل با مفهموم حسابداری دولتی به عنوان یکی از شاخه‌های مهم علم گسترده حسابداری، با اصول حسابداری دولتی، کلید واژه‌های موجود در بخش حسابداری دولتی، تفاوت حسابداری‌دولتی و حسابداری بازرگانی و دیگر نکات مهم آن آشنا خواهید شد.

حسابداری دولتی چیست؟

وظیفه‌ی حسابداری دولتی این است که رویدادهای بودجه‌ای و رویداد‌های مالی دستگاه‌های اجرایی زیر‌مجموعه دولت را جمع آوری، ثبت و گزایش نماید. در واقع تهیه‌ی صورت‌های مالی در نهایت برای برنامه ریزی و تصمیم‌گیری در مورد کنترل بودجه و نحوه تخصیص بودجه به سازمان‌های تحت نظارت دولت انجام می‌شود.

سازمان‌های دولتی سازمان‌هایی هستند که تحت نظر قانون تشکیل شده‌اند و بیش از ۵۰٪ از سرمایه آنان متعلق به دولت است. در حسابداری دولتی، دولت به علت داشتن مسئولیت وصول و مصرف درآمدها، نگهداری حساب‌های دولتی و تهیه گزارش‌های مالی لازم برای قوه مقننه نقش اساسی را ایفا می‌کند.

حسابدار دولتی چه وظایفی دارد؟

• تهیه اطلاعات مفید لازم برای تعیین و پیش‌بینی ورود و خروج و مانده منابع مالی کوتاه مدت یک سال مالی در بخش‌های دولتی
• تهیه اطلاعات لازم و معتبر به منظور تعیین و پیش‌بینی وضعیت مالی واحد‌های دولتی
• تهیه اطلاعات مالی مفید و موثر لازم برای انجام برنامه‌ریزی و همچنین پیش‌بینی مصرف منابع در تحقق اهداف عملیاتی دولت
• تهیه اطلاعات کارآمد برای ارزیابی کارایی یک مدیر در منابع دولتی
• مبادله اطلاعات مفید برای ایجاد ارتباطی صحیح بین واحد‌های اجرایی دولت

آشنایی با کلیدواژه های حسابداری دولتی

* جالب است که با تعدادی از کلیدواژه‌های حسابداری دولتی نیز آشنا شوید تا در صورت مواجه با آنان دچار سردرگمی نشوید.

بودجه

بودجه شامل برنامه مالی دولت برای یک سال مالی است و توسط سازمان برنامه و بودجه تعیین می‌شود، بودجه شامل پیش‌بینی منابع درآمد و همچنین پیش‌بینی هزینه‌ها برای آبادانی کشور است.

اعتبار

اعتبار شامل مبلغی است که برای انجام کاری در راستای اهداف دولت مورد مصرف قرار می‌گیرد و همچنین به تجویز استفاده از اعتبار در سازمان‌های مختلف برای پیشبرد اهداف تعیین شده تخصیص اعتبار گفته می‌شود.

خزانه

سازمانی که تمام وجوه دریافتی دولت در آن متمرکز است و کلیه پرداخت‌ها از طریق آن و نمایندگی‌های آن انجام می‌شود خزانه نامیده می‌شود.

هزینه جاری

به تمام هزینه‌هایی که برای مصارف روزمره نهادها و ارگان‌ها انجام می‌شود و شمارش آنان در همان سال مالی انجام می‌شود هزینه جاری گفته می‌شود.

مازاد

به مبلغ اضافی درآمد نسبت به هزینه‌های صورت گرفته در صورتحساب درآمد و هزینه مازاد گفته می‌شود.

درآمد عمومی

درآمد وزارتخانه‌ها، موسسات دولتی، مالیات، سود سهام شرکت‌های دولتی، درآمد حاصل شده از انحصارات و مالکیت و همچنین سایر درآمدهای قانون بودجه کشور تماما تحت عنوان درآمد عمومی شناسایی می‌شوند.

درآمد اختصاصی

به بخشی از درآمد خزانه که برای مصارف خاص و با رعایت الزامات قانونی آن مورد استفاده قراربگیرد درآمد اختصاصی گفته می‌شود.

اصول حسابداری دولتی چیست؟

اصول حسابداری دولتی شامل ۵ مورد است که به صورت زیر می‌توان از آنان نام برد.

• رعایت حساب‌های بودجه‌ای و دولتی
• استفاده از حساب‌های مستقل
• رعایت حق تقدم قوانین و مدیریت مالی هر کشور طبق اصول حسابداری پذیرفته‌شده
• استفاده از مبنای تعهدی و نیمه تعهدی تعدیل شده
• تأمین اعتبارات ایجاد شده در تعهدات

حسابدار دولت کیست؟

به‌طور کلی تمام حسابداران در بخش‌های مختلف سیستم حسابداری یک ارتباط کاملا مهم و مستقیم با تجارت دارد و حسابدار دولت دارای یک ارتباط مستقیم با بودجه دولت می‌باشد، علت این امر این است که بیشتر مواقع سازمان‌های دولتی با بودجه‌ای که از مالیات‌ها و کمک‌های مالی مختلف گرفته می‌شود تأمین می‌شوند.

از این رو باید شفافیت و یکنواختی در گزارش‌دهی داده‌های مالی وجود داشته باشد و حسابداران با تبعیت از اصول حسابداری دولتی که پیش‌تر به آنان اشاره شد می‌توانند شفافیت لازم را در گزارشاتی که ارائه می‌کنند ایجاد کنند.
همچنین خوب است بدانید که اصول دولتی حسابداری با نام مختصر GAAP شناخته می‌شوند و شامل قوانین و مقررات تعیین شده برای ایجاد گزارشات شفاف و یکنواخت می‌باشد.

تفاوت حسابداری دولتی با حسابداری بازرگانی در چیست؟

در نگاه اول ممکن است افراد حسابداری دولتی و حسابداری بازرگانی را با یکدیگر اشتباه بگیرند و آنان را یکی بدانند اما این دو شاخه حسابداری دارای تفاوت‌های بسیاری هستند و جالب است بدانید بعضاً حسابداری‌دولتی را با حسابداری ملی هم اشتباه می‌گیرند.

• اولین تفاوت حسابداری دولتی و حسابداری بازرگانی در گزارشات مالی است که این دو بخش ارائه می‌کنند، در سازمان‌های دولتی سرمایه که نشان‌دهنده مالکیت افراد است وجود ندارد و به جای آن حساب مازاد وجود دارد که تفاوت بین دارایی با بدهی را نشان می‌دهد.
• یکی از عمده ترین تفاوت‌های این دو بخش این است که در حسابداری بازرگانی هدف کسب سود است اما در حسابداری دولتی چنین نیست و اهداف دیگری در الویت هستند، از این رو اهداف و انگیزه‌های این دو بخش کاملا با یکدیگر متفاوت است.
• در حسابداری دولتی دارایی‌های ثابت تحت عنوان هزینه در نظر گرفته می‌شوند اما در حسابداری بازرگانی دارایی‌های خریداری شده تحت عنوان بهای تمام شده که حساب دارایی منظور می‌شوند.
• در حسابداری دولتی ثبت اسناد حسابداری نیز کمی متفاوت بوده و این گستردگی فعالیت در بخش حسابداری دولتی باعث ایجاد روش‌های متفاوتی از حسابداری شده است.
• در حسابداری دولتی هریک از منابع مالی یک حساب مستقل در نظر گرفته می‌شود و با آن حساب مانند یک موسسه مستقل رفتار می‌شود و بدین ترتیب سیستم حسابداری دولتی هم متفاوت بوده و امکان استفاده از نرم افزارهای رایج حسابداری در بخش‌های دولتی وجود ندارد.

سخن پایانی

حتما می‌دانید که امروزه هرچقدر هم که بخش خصوصی و سازمان‌های خصوصی گسترش پیدا کرده باشند باز هم سازمان‌های دولتی جای خود را دارند و بخش عمده‌ای را به خود اختصاص داده‌اند و هر روز نیز در حال پیشرفت و گسترش هستند، از این رو وظایف حسابداران دولتی نیز افزایش یافته است و باید به حسابداری دولتی توجه ویژه‌ای شود تا بهترین نتیجه ممکن حاصل شود.

همچنین علاوه بر حسابداران دولتی، تمام حسابدارن حرفه‌ای و تازه‌کار باید نسبت به افزایش علم و تسلط خود بر قوانین و استانداردهای موجود و به روز تمام تلاش خود را انجام دهند.

به پایان مقاله حسابداری دولتی رسیدیم، امیدواریم این مقاله مفید واقع شده باشد.

ممنون از همراهیتان.
مجموعه AccTrain  طی سالها تلاش  ارايه کننده انواع نرم افزارحسابداری موجود در بازار می باشد،.
مفتخریم پاسخ گوی نیاز شما باشیم .

جهت کسب اطلاعات بیشتراز حسابدار‌‌ی و نرم افزارهای حسابداری با ما همراه شوید.

مباحث مرتبط :

• کاربرگ‌ بیمه : نرخ حسابرسی در کاربرگ ‌های بیمه چگونه است؟
• مفهوم حسابرسی داخلی چیست؟ با وظایف اصلی حسابرس داخلی آشنا شوید.
• چگونگی انحلال شرکت و بررسی مالیات شرکت منحل شده.
• هر آنچه که باید درباره قراردادهای آتی و بخش های استاندارد آن بدانید.
• مفهوم بازاریابی، بازاریابی مفید و موثر چگونه انجام می‌شود؟
• حسابرسی بیمه یا حسابرسی تامین اجتماعی چیست؟
• آموزش اتصال کلاینت در نرم‌افزار سپیدار
• مالیات شرکت زیان ده چگونه محاسبه می شود؟
• مراحل و استاندارهای مدیریت ریسک
• 7 مهارت ضروری برای تبدیل شدن به یک مدیر موفق