جرم شناسی مالیاتی نیز امری مثبت، سازنده و بازدارنده است که در نظام‌های مالیاتی اکثر کشورها به کار گرفته می‌شود.
همیشه و در تمام کشورهای جهان، عدم توجه به قوانین مالیاتی و در نظر نگرفتن آنان به وضوح قابل مشاهده است و شاهد انجام فرار مالیاتی توسط افراد شناخته شده و موفقی هستیم که به قوانین مالیاتی توجهی ندارند.
به گفته رسانه مالیاتی ایران، اجرای دقیق و کامل قوانین و مقررات مالیاتی از اساسی‌ترین راهکارهای پیشگیری از وقوع جرم در نظام مالیاتی می‌باشد. جرم شناسی یا جرم انگاری فرایندی است که توسط آن قانون‌گذار فعل یا ترک فعلی را ممنوع کرده و برای آن ضمانت اجرایی قانونی وضع می‌کند.
در این محتوا قصد بررسی معنی و مفهوم جرم شناسی مالیاتی، آشنایی با جرایم مالیاتی و مواد قانونی مربوط به جرایم مالیاتی را داریم.
اما قبل از پرداختن به جرم شناسی مالیاتی و قوانین مربوط به آن بهتر است بدانیم جرم شناسی چه مفهومی دارد و چه چیزی در مسائلی مالیاتی جرم محسوب می‌شود؟
جرم شناسی چیست؟
جرم شناسی را می‌توان از جنبه‌های مختلف مورد بررسی قرار داد و تعاریف متعدد بسیاری نیز برای آن در نظر گرفت اما به بیان ساده و مختصر، جرم شناسی شاخه‌ای از علوم جنایی است که به تحلیل و بررسی عوامل اجتماعی، روانی و زیستی پیدایش جرم پرداخته و هدف از پرداختن به چنین مسائلی پیشگیری از وقوع جرم و اصلاح و درمان افراد متخلف می‌باشد. در تمامی جنبه‌های زندگی شخصی و اجتماعی قوانین و مقرراتی وجود دارد که اجرای دقیق این قوانین از اساسی‌ترین راهکارها در نظام حکومتی کشورها می‌باشد.
جرم شناسی مالیاتی یا جرم انگاری مالیاتی چیست؟
طبق تعاریف گفته‌شده جرم‌شناسی مالیاتی نیز از این جنبه‌های زندگی مستثنی نیست و افرادی که مودی مالیاتی محسوب می‌شوند ملزم به رعایت قوانین و مقررات تدوین شده در حوزه مالیات متعلق می‌باشند. اصلی‌ترین مبحث در حوزه جرایم مالیاتی، فرار مالیاتی است که در ادامه آن را تعریف و بررسی کرده و قوانین در نظر گرفته شده برای آن را ذکر خواهیم کرد.
فرار مالیاتی چیست؟
مودیان مالیاتی همواره در پی یافتن راهی برای فرار از مالیات یا کمتر کردن مبلغ مالیات متعلق هستند.
در واقع هرگونه تلاش قانونی یا غیرقانونی کسب‌وکارها با هدف خودداری از پرداخت مالیات متعلق، یا کمتر پرداخت کردن آن به هر شیوه‌ای فرار مالیاتی محسوب می‌شود.
مواد قانونی 274 تا 274 قانون مالیات‌های مستقیم به فرار مالیاتی اختصاص داده شده است.
این قوانین در 31 تیرماه سال 1394 به تصویب رسیده است و جالب است بدانید تا قبل از انجام این اصلاحات، تنها ضمانت اجرای حقوق مالیاتی و پرداخت آنان جرایم نقدی بود، اما پس انجام این اصلاحات فرار مالیاتی جرم محسوب می‌شود و پس از انجام آن متخلفین علاوه بر جرائم نقدی و جبران خسارت‌های وارده مشمول قوانین وضع شده نیز خواهد شد.
مواد قانونی در رابطه با جرایم مالیاتی
مواد قانونی مربوط به فرار مالیاتی باتوجه موارد ذکر شده در سایت سازمان امور مالیاتی کشور به شرح زیر است.
مواد قانونی 274 تا 279، باب پنجم قانون مالیات‌های مستقیم.
ماده 274
موارد زیر جرم مالیاتی محسوب می‌شود و مرتکب یا مرتکبان حسب مورد، به مجازات‌های درجه شش محکوم می‌شوند:
- تنظیم دفاتر، اسناد و مدارک خلاف واقع و استناد به آن
- اختفای فعالیت اقتصادی و کتمان درآمد حاصل از آن
- ممانعت از دسترسی مأموران مالیاتی به اطلاعات مالیاتی و اقتصادی خود یا اشخاص ثالث در اجرای ماده 181 این قانون و خودداری از انجام تکالیف قانونی مبنی بر ارسال اطلاعات مالی به سازمان امور مالیاتی کشور و وارد کردن زیان به دولت با این اقدام
- عدم انجام تکالیف قانونی مربوط به مالیات‌های مستقیم و مالیات بر ارزش افزوده در رابطه با وصول، کسر مالیات مودیان دیگر و ایصال آن به سازمان امور مالیاتی در مواعد قانونی تعیین‌شده
- تنظیم معاملات و قراردادهای خود به نام دیگران، یا معاملات و قراردادهای مودیان دیگر به نام خود برخلاف واقع
- خودداری از انجام تکالیف قانونی درخصوص تنظیم و تسلیم اظهارنامه مالیاتی حاوی اطلاعات درآمدی و هزینه‌ای در سه سال متوالی
- استفاده از کارت بازرگانی اشخاص دیگر به منظور فرار مالیاتی
ماده 275
چنانچه فرد حقوقی مرتکب هر یک از جرائم مالیاتی مشخص شده باشد، برای مدت شش‌ماه تا دوسال به یکی از مجازات‌های زیر محکوم می‌شود.
- ممنوعیت از یک یا چند فعالیت شغلی
- ممنوعیت از اصدار برخی از اسناد تجاری
ماه 276
چنانچه هریک از حسابداران، حسابرسان و همچنین موسسات حسابرسی، مأموران مالیاتی، کارکنان بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری در ارتکاب جرم مالیاتی همکاری نمایند و یا تخلفات صورت گرفته را گزارش نکنند به حداقل مجازات فرد متخلف محکوم می‌شوند.
مجازات معاونت سایر اشخاص نیز طبق قانون مجازات اسلامی تعیین می‌شود.
ماده 277
مرتکب یا مرتکبان جرائم مالیاتی علاوه بر مجازات‌های مقرر در مواد274 تا 276 این قانون، مسول پرداخت اصل مالیات و جریمه‌های متعلق قانونی که تا مهلت مقرر در ماده 157 قانون مالیات‌های مستقیم، مطالبه نشده باشد و همچنین ضرر و زیان وارده به دولت با حکم مراجع صالح قضائی می‌باشند.
ماده 278
رئیس قوه قضائیه بنا به درخواست رئیس سازمان امور مالیاتی کشور در هریک از استان‌ها و مناطقی که لازم بداند، دادسرا و دادگاه ویژه مالیاتی تشکیل می‌دهد.
در این صورت سازمان امور مالیاتی کشور موظف است لوازم و تجهیزات و مکان استقرار مستقلی را برای آن‌ها تأمین نماید.
ماده 279
هرگونه دسترسی غیرمجاز و سوء استفاده از اطلاعات ثبت‌شده در پایگاه اطلاعات هویتی، عملکردی و دارایی مودیان مالیاتی موضوع ماده 169مکرر این قانون، در خصوص مسائلی غیر از فرآیند تشخیص و وصول درآمدهای مالیاتی یا افشای اطلاعات مزبور جرم است و مرتکب علاوه بر انفصال از خدمات دولتی و عمومی از دو تا پنج سال، به مجازات بیش از شش ماه تا دو سال حبس محکوم می‌شود.
سایر مجازات‌های قانونی مربوط به این ماده با اقامه دعوی توسط ذی‌نفعان و با تشخیص مراجع قانونی ذی‌صلاح تعیین می‌شود.
مجازات جرایم مالیاتی چیست؟
طبق ماده ١٩ قوانین کیفری اسلامی، مجازات‌های درجه شش برای افرادی که مرتکب جرایم مالیاتی می‌شوند در نظر گرفته شده است.
- حبس از ۶ ماه تا دو سال
- جریمه نقدی از بیست میلیون ریال تا هشتاد میلیون ریال
- مجازات بدنی شامل ٣١ تا ٧۴ ضربه شلاق
- بی بهره شدن از حقوق اجتماعی به مدت حداقل ۶ ماه و حداکثر ۵ سال
- محرومیت از فعالیت‌های مربوط به کسب و کار یا ممنوعیت صدور برخی مدارک تجاری برای مدت زمان مشخص برای اشخاص حقوقی
*البته همانطور که در قوانین نیز ذکر شد، افراد متخلف علاوه بر موارد فوق مشمول پرداخت اصل مالیات متعلق و جریمه‌های صورت گرفته مطالبه نشده نیز خواهند بود.
سخن پایانی
در آخر توجه داشته باشید که یکی از دلایل اصلی فرار مالیاتی عدم رعایت منطق در تعیین نرخ‌های مالیاتی می‌باشد و باید راه حلی توسط سازمان امور مالیاتی برای جلوگیری از فرار مالیاتی ارائه شود و مردم را به پرداخت مالیات تشویق کرد تا به این ترتیب مردم نسبت به نظام مالیاتی تعامل و اعتماد بیشتری داشته باشند و علاوه بر رعایت قوانین و مقررات تعیین شده نسبت به پرداخت مالیات در زمان مشخص شده اقدام کنند.
به پایان مقاله جرم شناسی مالیاتی رسیدیم، امیدواریم این مقاله مفید واقع شده باشد.
ممنون از همراهیتان.
مجموعه AccTrain طی سالها تلاش ارايه کننده انواع نرم افزارحسابداری موجود در بازار می باشد،.
مفتخریم پاسخ گوی نیاز شما باشیم .
برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص مالیات و مباحث مالی با ما همرا باشید.
مباحث مرتبط :
- حسابدار کیست و چه وظایفی بر عهده دارد؟
- با خدمات حسابداری و بهترین شیوه دریافت آن آشنا شوید
- همه آن چیزی که باید در مورد نرم افزار حسابداری شخصی بدانید
- از مالیات بر واردات کالا چه می‌دانید؟
- سیر تا پیازه حسابداری مدیریت : ویژگی ها و اهداف آن
- حسابداری : آینده شغلی رشته حسابداری و اصول اولیه آن
- صندوق مکانیزه فروش چیست؟ علت استفاده از آن چیست؟
- همه آن چیزی که باید در مورد نرم افزار حسابداری صنعتی بدانید
- همه آن چیزی که درباره حسابداری مدیریتی باید بدانید
- ثبت شرکت : همین حالا شرکت خود را ثبت کنید!
- آیا نرم افزار حسابداری اندروید می تواند قابل اعتماد باشد؟
- بررسی وظایف کارشناس حسابداری در هر یک از شاخه
