تغییرات استانداردهای حسابداری ایران

یکی از چالش هایی که در عصر حاضر با آن مواجه هستیم تغییرات استانداردهای حسابداری ایران است. سازمان حسابرسی کشور به دلیل هم راستایی با استانداردهای بین المللی،اقدام به تغییرات استانداردهای حسابداری ایران کرده است. ما در این مقاله به بررسی تغییراتی که دراستاندارهای حسابداری ایران به وجود آمده است، می پردازیم. استانداردهای حسابداری دربرگیرنده مفاهیمی کاربردی هستند. حسابدارانی که دانایی،تجربه و مهارت بیشتری در این حوزه بدست می آورند، درآمد بیشتری نسبت به سایر حسابداران خواهند داشت.

با ما همراه باشید.

تغییرات استانداردهای حسابداری ایران به طور کلی

استانداردهای حسابداری جدید که اضافه شده است شامل 12 مورد است که 4 تای آن از ابتدای سال 1398 لازم الاجرا شده است و یک مورد آن از سال 1399 (استاندارد شماره 35) لازم الاجرا شده است و مابقی آن از سال 13400 لازم الاجرا خواهد شد. طبق بررسی های صورت گرفته استاندارد شماره 35 ازابتدای سال 1399 هم قابلیت اجرا ندارد.

استانداردهای حسابداری جایگزین شده

از ابتدای سال 1398 استانداردهای حسابداری شماره 6 و 14 حذف شده و جایگزین آن استاندارد 1 و 34 شده است.

استانداردهای حسابداری شماره 1 و 2 (نحوه ارائه صورت های مالی و جریان های نقدی) تغییر کرده است و تغییرات آن بسیار عمده بوده است.

استاندارد حسابداری شماره 7 در خصوص (حسابداری مخارج تحقیق و توسعه) حذف شده است و با استاندارد حسابداری شماره 17 دارایی های نامشهود تلفیق شده است.

استاندارد حسابداری شماره 20 جایگزین استاندارد حسابداری شماره 20 قبلی با عنوان سرمایه گذاری در واحدهای تجاری وابسته شده است.

استاندارد حسابداری شماره 19 با عنوان (ترکیب های تجاری) حذف شده و استاندارد حسابداری جدید شماره 38 با عنوان ترکیب های تجاری جایگزین خواهد شد.

استاندارد حسابداری شماره 23 با عنوان (حسابداری مشارکت خاص) حذف شده و با استاندارد حسابداری شماره 40 مشارکت ها جایگزین خواهد شد.

استاندارد حسابداری شماره 18 با عنوان صورت های مالی جداگانه حذف شده و با استاندارد حسابداری شماره 39 صورت های مالی تلفیقی جایگزین خواهد شد.

تغییرات استاندارد های حسابداری ایران از سال 98 به بعد

استاندارد حسابداری شماره 33 با عنوان استاندارد مزایای بازنشستگی کارکنان.

استاندارد حسابداری شماره 34 با عنوان رویه های حسابداری، تغییر در برآوردهای حسابداری، اشتباهات.

استاندارد حسابداری شماره 35 با عنوان مالیات بر درآمد.

استاندارد حسابداری شماره 36 با عنوان ابزارهای مالی (ارائه).

استاندارد حسابداری شماره 37 با عنوان ابزارهای مالی (افشا).

استاندارد حسابداری شماره 38 ترکیب های تجاری.

استاندارد حسابداری شماره 39 با عنوان صورت های مالی تلفیقی.

استاندارد حسابداری شماره 40 با عنوان مشارکت ها.

استاندارد حسابداری شماره 41 با عنوان افشای منافع در واحدهای تجاری دیگر.

استاندارد حسابداری شماره 42 با عنوان اندازه گیری ارزش منصفانه.

تغییرات استاندارد حسابداری شماره 1

عمده تغییرات استاندارد حسابداری شماره 1 شامل:

1-صورت وضعیت مالی در دوره مالی

2-صورت سود وزیان در دوره

3-صورت سود و زیان جامع در دوره

4-صورت تغییرات در حقوق مالکانه در دوره

5-صورت جریان های نقدی در دوره

6-صورت اقلام مقایسه ای

7-یادداشت های توضیحی

8-صورت وضعیت مالی در ابتدای دوره مالی قبل

می باشد. که در 5 مورد اول آن ارائه صورت های مالی ضروری است و 3 مورد دیگر آن در موارد احتیاج کاربرد دارد.

این استاندارد با استاندارد بین المللی شماره 1 مطابقت دارد.

تغییرات استاندارد حسابداری شماره 2

صورت جریان های نقدی طبق استاندارد حسابداری شماره 2، نا م صورت جریان نقدی به صورت جریان های نقدی تغییر پیدا کرده است.

صورت جریان های نقدی از 5 طبقه به 3 طبقه تغییر پیداکرده است که شامل فعالیت های عملیاتی، سرمایه گذاری و تامین مالی تقسیم بندی شده است.

فعالیت های عملیاتی

که شامل بخش اول صورت جریان های نقدی می باشد. این سرفصل مربوط به امور عملیاتی می باشد که شامل اقلام نقدی ورودی و خروجی دارایی جاری و بدهی جاری می باشد. در صورت جریان های نقدی طبق استاندارد حسابداری قدیم پنج سرفصل داشتیم که سرفصل مالیات بر درآمد آن در بیشتر موارد چون تشخیص مشکل است در سرفصل عملیاتی انتقال داده می شود اما اگرتشخیص داده شودکه مربوط به فعالیت سرمایه گذاری یا تامین مالی می باشد در سرفصل های مربوطه انتقال داده می شود. مالیات بر درآمد اگر بخشی از مالیات در سرفصل عملیاتی و بخشی در سرفصل سرمایه گذاری شناسایی شود طبق استاندارد باید کل مبلغ مالیات شناسایی شود.

فعالیت های سرمایه گذاری و تامین مالی

کلیه مبالغی که مربوط به سرفصل سرمایه گذاری و تامین مالی است در سر فصل خود می آیند و سود هر سرفصل در همان سرفصل می آید. اقلام نقدی ورودی و خروجی دارایی غیرجاری مربوط به فعالیت سرمایه گذاری و بدهی غیرجاری و حقوق مالکانه مربوط به سرفصل فعالیت های تامین مالی می باشد.

این استاندارد با استاندارد بین المللی شماره 7 مطابقت دارد.

نکات مهم استاندارد حسابداری شماره 34

یکی دیگراز تغییرات استاندارد حسابداری ایران اضافه شده استاندارد حسابداری شماره 34 بوده است. این استاندارد حسابداری در مورد تغییر در رویه حسابداری، تغییر در برآورد حسابداری و اصلاح اشتباه به طور جداگانه توضیح می دهد. این استاندارد به منظورمربوط بودن و قابلیت اتکای صورت های مالی و مقایسه صور تهای مالی در طول زمان مورد بررسی قرار می دهد.

طبق این استاندارد حسابداری نام تعدیلات سنواتی حذف شده است و نام تغییر در رویه و اصلاح اشتباه و تغییر در برآورد جای آن را گرفته است.

رویه های حسابداری قواعدی مشخص دارند. تغییر در برآورد حسابداری ناشی از اطلاعات جدید و یا ترقی گرفتن های جدید است و اصلاح اشتباه محسوب نمی شود.

واحد تجاری باید اشتباه دوره های قبل را با تجدید ارائه با تسری به گذشته اصلاح کند اگر غیر عملی باشد واحد تجاری یا باید در دوره جاری تجدید ارائه را اعمال کند یااطلاعات مقایسه ای رااز نخستین تاریخ با تسری به آینده اصلاح کند.

اصلاح اشتباه دوره های قبل در صورت سود و زیان دوره ای که اشتباه کشف می شود منظور نمی گردد.اصلاح اشتباه تغییر در برآورد حسابداری نیست مثلا سود وزیان شناسایی شده ناشی از قطعیت یک رویداد احتمالی اصلاح اشتباه نیست.

اگر تجدید ارئه غیر عملی باشد مثلا رویه تغییر کرده باشد تجدید ارائه نادیده گرفته می شود.

در موارد خاصی می شود برای دوره های قبل هم از تغییر در برآورد حسابداری استفاده کرد مانند مزایای بازنشستگی و یا آنفولانزای شدید فصلی دوره مالی قبل که نیازمند برآورد می باشد. واحد تجاری تا آنجا که ممکن است باید ماهیت و مبلغ تغییر در برآورد حسابداری که بر دوره جاری اثر دارد را افشا کند.

واحد تجاری تغییر در برآورد را که هم غیر عملی باشد باید افشا کند.

استاندارد حسابداری جدیدی که تاریخ اجرا آن هم فرا رسیده است واحد تجاری باید موارد زیر را افشا کند: 1- عنوان استاندارد جدید 2-ماهیت تغییر در رویه حسابداری 3-تاریخی که بکارگیری استاندارد الزامی است 4-تاریخی که واحد تجاری تصمیم دارد استاندارد را بکار گیرد.

بکارگیری رویه تجدید ارزیابی دارایی ها برای نخستین بار طبق استاندارد 11،17 و15 عمل می شود و طبق این استاندارد اعمال نمی شود.

این استاندارد با استاندارد بین المللی شماره 8 مطابقت دارد.

نکات مهم استاندارد حسابداری شماره 36

یکی دیگر از تغییرات استانداردهای حسابداری ایران اضافه شدن استاندارد حسابداری شماره 36 بوده است؛ که هدف این استاندارد حسابداری تعیین اصول ارائه ابزارهای مالی به عنوان بدهی یا حقوق مالکانه و تهاتر دارایی های مالی و بدهی های مالی است؛ و طبقه بندی درآمدهای مالی و هزینه های مالی، سود تقسیمی، زیان ها و سودهای مربوطه است.

این استاندارد حسابداری باید برای قراردادهای خرید یا فروش اقلام غیرمالی که به صورت خالص از طریق نقد یا ابزار مالی دیگر، یا از طریق مبادله ابزارهای مالی قابل تسویه است به کار گرفته می شود.

ابزار مالی قراردادی است که برای یک واحد تجاری دارایی مالی و برای واحد تجاری دیگر، بدهی مالی یا ابزار مالکانه ایجاد می کند. ابزار مالکانه قراردادی است که نشان دهنده منافع باقیمانده در دارایی های واحد تجاری پس از کسر تمام بدهی های آن می باشد.

دارایی مالی و بدهی مالی تنها زمانی می توانند تهاتر شوند که به صورت مبلغ خالص در صورت وضعیت مالی ارائه گردد که واحد تجاری:

 1-در حال حاضر حق قانونی تهاتر شناسایی شده باشد.

2-قصد داشته باشد یا به صورت خالص تسویه کند یا همزمان با نقد کردن دارایی، بدهی را تسویه نماید.

این استاندارد با استاندارد بین المللی حسابداری شماره 32 مطابقت دارد.

توضیحات کلی در مورد استاندارد حسابداری شماره 37

یکی دیگر از تغییرات استاندارد حسابداری ایران اضافه شده استاندارد حسابداری شماره 37 بوده است؛ که هدف این استاندارد حسابداری این است که واحد تجاری باید اطلاعاتی افشا کند که به استفاده کنندگان صورت های مالی در ارزیابی ماهیت و میزان ریسک های ناشی از ابزارهای مالی که واحد تجاری در پایان دوره گزارشگری در معرض آنها قرار می گیرد، کمک نماید.

فرآهم آوردن موارد افشای کیفی به همراه افشای کمی به استفاده کنندگان امکان برقراری ارتباط بین افشاهای مرتبط را می دهد و در نتیجه تصویری کلی از ماهیت و میزان ریسک های ناشی از ابزارهای ماکانه مالی ارائه می کند.  

افشاهای کیفی مانند: آسیب پذیری از ریسک ها و نحوه ایجاد آن ها و اهداف، رویه ها و فرآیندهای مدیریت ریسک و روش های مورد استفاده برای اندازه گیری ریسک

افشاهای کمی مانند خلاصه ای از اطلاعات کمی درباره آسیب پذیری واحد تجاری از ریسک مورد نظر در پایان دوره گزارشگری.

اطلاعات کیفی برای توصیف و پشتیبانی افشاهای کمی الزامی است.

ریسک نقدینگی

واحد تجاری باید موارد زیر را افشا کند:

1-تجزیه سررسید بدهی های مالی( شامل قراردادهای تضمین مالی صادر شده) که سررسیدهای قراردادی باقیمانده را نشان دهد.

2-تشریح نحوه مدیریت ریسک نقدینگی

ریسک بازار

واحد تجاری باید موارد زیر را افشا کند:

1-تحلیل حساسیت برای هر یک ازانواع ریسک های بازار که واحد تجاری در پایان دوره گزارشگری در معرض آن قرار می گیرد.

2-روش ها و مفروضات مورد استفاده در آماده سازی تحلیل حساسیت

3-تغییر در روش ها و مفروضات مورد استفاده نسبت به دوره قبل و دلایل این تغییرات

واحد تجاری باید این اطلاعات را برای هر دوره ای که صورت سود و زیان ارایه می دهد، تهیه کند.

تاریخ اجرای این استاندارد در مورد کلیه صورت های مالی که دوره مالی آن از تاریخ 1/1/98 به بعد شروع می شود، لازم الاجرا می باشد. و این استاندارد حسابداری ایران با استاندارد بین المللی شماره 7 مطابقت دارد.

نتیجه

ما در این مقاله به تغییرات استانداردهای حسابداری ایران پرداخته ایم و تغییرات آن را مورد بررسی قرار داده ایم. دراین مقاله تغییرات استانداردهای حسابداری را به طور کلی مورد بررسی قرار داده ایم و برای اطلاعات بیشتر در مورد این استانداردها به خود استاندارد مربوطه مراجعه شود.