انبارداری چیست؟ آشنایی با فرآیند ها، اصول و اهداف آن
انبارداری و انبار یکی از مهمترین بخش های شرکت هستند، زیرا بخش بزرگی از
دارایی‌های سازمان‌ها در موجودی‌های انبار آنها انباشته شده است.
موجودی کالاهای انبار باید در محل‌های امن
و به صورت منظم نگهداری شود و به نحوی باشد که دسترسی به آن در مواقع لزوم به
آسانی امکان پذیر باشد.
در این مقاله قصد داریم موارد زیر را بررسی کنیم:
- فرایند های کلیدی انبارداری
- انواع انبارگردانی
- انوع موجودی های انبار
- اصول انبارداری
- اهداف انبارداری
- وظایف انباردار
- دلایل نگهداری موجودی در انبارها
- نکات مهم در طراحی انبار
- مفاهیم کنترل موجودی
- اصول چیدمان انبار
انبارداری چیست؟
انبارداری به کلیه اقدامات و کارهایی که باید
از زمان دریافت کالا تا زمان تحویل آن به مصرف کننده انجام می دهیم گفته می شود.
فرایند انبارداری شامل دریافت کالا نگهداری آن و تحویل با انجام اصول حرفه ای است
، که باید کالا بدون هیچ آسیبی به درخواست کننده تحویل داده شود.
انبارداردار
حرفه ای به کسی گفته می شود که با رعایت اصول نگهداری کالا و صرف کمترین زمان و
بهترین شرایط آن کالا را از انبار به دست مصرف کننده برساند.
مفاهیم کنترل موجودی در سیستم انبارداری
در ابتدا قبل از معرفی فرآیند های کلیدی در انبار داری لازم است با اهمیت نگهداری کالا در انبار و سیستم کنترل موجودی آن آشنا شویم.
کنترل موجودی عبارت است از فن نگهداری موجودی اقلام در سطح مطلوب به منظور برآوردن تقاضای مشتریان به میزان مناسب و موعد مقرر بطوریکه هزینه سیستم حداقل گردد.
همیشه باید تعادلی بین محصول و موجودی انبار برقرار کنیم تا بتوانیم هزینه های کلی را به نحواحسن مدیریت کنیم و کاهش دهیم.
از اهداف کنترل موجودی درفرایند انباررداری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- هدف اولیه: تحویل محصول مورد نیاز به مقدار مناسب و در زمان مناسب به مشتری
- هدف ثانویه: به حداقل رساندن زمان تامین ساخت یا سفارش
- هدف نهایی: حداقل نمودن هزینه ها یا حداکثر کردن سود
دلایل نگهداری موجودی در انبارها
نگهداری موجودی در سیستم انبارداری امری
هزینه زا ولی اجتناب ناپذیراست.
در برخی موارد نداشتن موجودی هزینه ای به سیستم تحمیل می کند که در نهایت هزینه
های کل را بیشتر می کند.
درانبارداری و کنترل موجودی به دنبال سطحی از موجودی هستیم که هزینه های کل حداقل
شود.
دلایل نگهداری موجودی به شرح ذیل است:
- مقابله با نوسانات تقاضا و مدت زمان تحویل
- مقابله با نوسانات عرضه
- هدف تبلیغی
- مقابله با تورم و استفاده از فرصت حراج
- استفاده از تخفیف ها
- حمل و نقل آسانترو ارزانتر
- وقتی هزینه های سفارش دهی بالاست خرید در مقدار کم صرفه اقتصادی ندارد.
- جلوگیری از توقف خط تولید
- تسطیح منابع تولیدی
- مستقل کردن بخش های تولیدی
- خرید در دسته های اقتصادی
- حداقل کردن هزنه ها(اصلی ترین)
مقاله ی روش محاسبه بهای تمام شده در انبار در سایت تخصصی https://acctrain.ir/what-is-financial-engineering/ مطالعه بفرمایید.
انواع موجودی در انبارها
اجناس و کالا های موجود در انبار ها به پنج دسته تقسیم می شوند:
- مواد اولیه: از فروشندگان و تامین کنندگان تهیه می شوند برای مرحله تولید.
- زیر مونتاژها: بدون اینکه فرآیند تولیدی آن انجام شود بر روی محصول نهایی سوار می شوند.
- قطعات نیم ساخته: بخشی از فرآیند تولیدی ر روی آن ها انجام شده است.
- ملزومات و قطعات یدکی: اثری از آن ها در محصول نهایی نیست، فقط خط تولید را پشتیبانی می کنند.
- محصول نهایی: تمام فرآیندهای تولید روی آن ها انجام شده است و منتظر فروش و تحویل آن به مشتری هستیم.
فرآیند های کلیدی در انبارداری
فرآیند های انبارداری مجموعه ای ازعملیات هایی هستند توسط افراد مختلف به منظور نظم دادن به انبار انجام می شود.
پذرش کالا: پس از آنکه مجوز های
مورد نیاز برای ورود کالا توسط صاحبان اجناس صادر گردید، اجناس در محوطه پذیرش
مسئولین انبار به بررسی کالاها می‌پردازند و آنها را از لحاظ شکل و تعداد با
اطلاعات اظهار شده کنترل می‌نمایند.
پس از بررسی در صورتی که مغایرت وجود
داشته باشد، باید صورت جلسه ای تنظیم شود و مغایرت ها گزارش داده شود. در غیر این
صورت با توجه به نوع و وضعیت کالا و امکانات انبار کالاها دسته بندی می‌شوند و به
انباری که برای کالا مناسب باشد ارسال می گردد.
جاگذاری
کالا: بعد ا ز ورود کالا لازم است مکان مناسبی برای هر کالا در نظر
گرفته شود و کالا در محل تعین شده جاگذاری شود.
محل نگهداری دقیق کالا در انبار باید در
اسناد کاغذی و یا سامانه مدیریت انبار ثبت شود. پس از تکمیل فرآیند تحویل، صاحب
کالا رسید یا قبض انبار را دریافت می‌کند.
جمع اوری کالا برای خروج: در صورت دستور صاحب کالا برای خروج کالا از انبار، پس از انجام تشریفات خروج کالا، کالا از انبار خارج شده و به نقطه تحویل حمل میشود.
بسته بندی و تحویل کالا: پس از صدور مجوز خروج کالا، با دریافت اطلاعات مربوط به تحویل کالا و وسیله‌ی نقلیه، منابع لازم برای انجام بارگیری کالا تخصیص داده میشود و در صورتیکه صاحب کالا درخواست بسته‌بندی داشته باشد، کالاهای مورد نظر بسته‌بندی و بارگیری می‌شوند.
درصورت نیاز بایستی فهرست اقلام بارگیری شدمشخصات آنها در قالب مستندات خاصی (مانیفست، فاکتور، بارنامه و…) تهیه و ارائه شود.
وظایف انباردار در سیستم انبارداری چیست؟
- توصیه و پیشنهاد روش‌های انبارداری و همچنین اصلاح روش‌های موجود.
- کاهش هزینه انبار و انبارداری
- برنامه ریزی و کنترل موجودی‌های کالا در انبار.
- نظارت برانجام عملیات انبارداری و تحویل گرفتن، نگهداری و تحویل کالا.
- صدور قبض انبار یا برگ رسید جنس به انبار پس از تحویل گرفتن کالا
- مشخص نمودن دستور العمل بازرسی، بازبینی و بازنگری موجودی‌های کالا در انبار و حفاظت انبارها.
- ایجاد هماهنگی و برقراری ارتباط اصولی و روشمند با سایر واحدها.
- نظارت بر اجرای صحیح محل‌یابی و جانمایی اقلام انبار و تجهیزات انبار.
- سرویس‌دهی و خدمات‌رسانی و همکاری سریع با سایر واحدها.
- هدفمند نمودن روش طبقه‌بندی موجودی‌های کالا و نحوه چیدن، جابجایی و حمل آنها در انبار.
- صدور فرمهای مرجوعی، برگشت از خرید و سایر فرمهای مشابه
- ارائه گزارش‌های لازم به مقامات ذی‌ربط
اصول انبارداری
هنگام
نگهداری و انبار کالا ممکن است کالا در معرض آسیب ها و خطرات زیادی قرار بگیرد و
شخص انباردار را نیزبا مشکلات فراوانی رو به رو کند.
دانستن
اصول انبارداری این امکان را به ما می‌دهد که ما بتوانیم با صرف کمترین آسیب به
کالا و کمترین زمان آن کالا را به بهترین وجه ممکن نگهداری کنیم.
اصول انبارداری به سه بخش تقسیم می شود:
مرحله ورود کالا
از جمله اقداماتی که باید در این مرحله صورت بگیرد این است که ما بدانیم چه کالایی قرار است به انبار اضافه شود و این کالا در چه زمانی وارد انبار می شود که تا فرصت پیدا کردن مکان مناسب برای نگهداری آن کالا را داشته باشیم.
اگر کالا حجیم وسنگین باشد و به صورت مکرر در رفت و آمد باشد باید در نزدیکی درب انبارنگهداری شود.
از دیگر اقداماتی که باید در این مرحله انجام دهیم نوشتن قبض(رسید، فاکتور) برای کالای ورودی می باشد.
مرحله نگهداری کالا
بعد از این که کالا وارد انبار شد ابتدا باید بر اساس مواردی از قبیل حساسیت کالا، میزان مصرف کالا، میزان امنیت کالا و خطر پذیری بررسی شود سپس نوع قفسه و طبقه قفسه با توجه به حجم آن باید انتخاب شود.
مهمترین نکته در این رابطه قابلیت دسترسی به کالا می باشد. تجهیزات ایمنی و وسایل حمل کننده و مسائل بهداشتی در این رابطه باید کاملاً رعایت شود.
مرحله خروج کالا
مهمترین مرحله خروج کالا مرحله ثبت و بایگانی آن می باشد.
ثبت سیستمی و بایگانی کمک می کند تا بتوانیم آمار درست از آن محصول از جمله میزان مصرف کالا، میزان ورودی و درخواست کالا ها را در دسترس مدیران قرار دهیم.
انواع انبارداری
انبارگردانی را می توان به سه دسته ی کلی تقسیم کرد:
- انبارگردانی در پایان سال
- انبار گردانی میان دوره
- انبار گردانی موردی یا رندومی
انبارگردانی پایان سال : به طورمعمول به صورت اجباری یک بار در سال انجام می شود و شامل شمارش کلیه کالاها است.این نوع از انبارگردانی برای انتقال موجودی انبار به سال بعد، حتما باید در پایان هر سال انجام شود.
انبارگردانی میان دوره : در این نوع انبارگردانی مانند انبارگردانی پایان سال، تمامی اقلام داخل انبار شمارش و ثبت می شوند.به طور معمول، این انبارگردانی در نیمه هر سال و بسته به سیاست های یک شرکت انجام می شود.
انبارگردانی موردی یا رندومی : در این نوع انبارگردانی نیز انبار در دوره های کوتاه تر مورد بازرسی قرار گرفته و در آن تعدادی از کالاها به صورت رندومی و پست سر هم شمارش می شوند که هدف از این نوع انبارگردانی، اطمینان از صحت موجودی کالاها در داخل یک انبار است.
اصول چیدمان انبار
چیدمان کارآمد در انبار باعث میشود فرآیند انبارداری به طور کارآمد تر و سریع تر پیش رود.
اصلی ترین مواردی که در چیدمان انبار باید رعایت شود به شرح زیر است:
جریان: جریان انبار را می توان به عنوان حرکت بی وقفه مواد، افراد و ترافیک درون ساختمان تعبیر کرد. در چیدمان انبار باید به نحوی برنامه ریزی کرد که جریان انبار به راحتی و در اسرع وقت انجام شود.
دسترسی: معمولا باید هر محصول بدون نیاز به انتقال محصول دیگر در دسترس باشد.این بدان معنا است که می توانید قفسه های پالتخود را در ردیف هایی بسازید که به اندازه کافی گسترده باشند تا جک های پالت و کامیون را در خود جا دهند و وسایل را برای راه اندازی و ذخیره سازی استراتژیک برای حداقل تداخل با یکدیگر فراهم کنند.
فضا: شما باید بتوانید با وجود طیف گسترده ای از قفسه های عمودی و تجهیزات آزاد، انبار خود را به روشی طراحی کنید که از حداکثر فضا بتوانید استفاده کنید.
ضمن اینکه طراحی فضای انبار و چیدمان کالا باید به اندازه کافی انعطاف پذیر باشد تا در صورت تمایل بتوانید در آینده آن را تغییر دهید.
جهت کسب اطلاعات بیشتر به سایت https://www.shipbob.com/blog/warehousing/ رجوع کنید.
