ارزش خالص فعلی (NPV) چیست؟ فرمول، دلایل استفاده و اشتباهات رایج

• ارزش خالص فعلی (NPV) چیست؟
• روش بهای خالص فعلی (Net Present Value) از مهم ترین روش های ارزیابی اقتصادی پروژه ها است. ارزش پولی که امروز دردست داریم، بیشتراز ارزش همان مقدار پول در آینده است.
• دلیل این مسئله تورم است. تورم موجب کاهش ارزش پول می شود.
• این همان چیزی است که به آن ارزش زمانی پول می گویند.
• حال چگونه میتوان ارزش پول فعلی را با ارزش پول در آینده مقایسه کرد؟

روش ارزش خالص فعلی (NPV) در این مباحث به کار می آید. این روش به طور گسترده برای تشخیص پروژه هایی با قابلیت بازگرداندن بیشترین سود نیز استفاده می شود.

برای فهم بهتر مقاله ارزش خالص فعلی (NPV) چست؟ لازم است با سه مفهوم زیر آشنا شویم.

• ارزش فعلی (PV)
• ارزش خالص فعلی (NPV)
•  نرخ بازده داخلی (IRR)

ارزش فعلی (PV)

ارزش فعلی (PV) ارزش فعلی میزان پولی است که در آینده دریافت خواهید کرد. می‌توانید از آن برای پیش‌بینی این استفاده کنید که درآمدهای آینده از یک سرمایه‌گذاری بالقوه، به پول امروز چقدر ارزش دارند.

PV= C1/(1 + r)

C1 = جریان نقدینگی (درآمد) بعد از یک سال

r = نرخ درآمد یک ساله برای سرمایه‌گذاری‌های قابل مقایسه و متناسب به صورت یک کسر

ارزش خالص فعلی (NPV)

ارزش خالص فعلی (NPV) در سرمایه‌گذاری، یعنی تفاوت بین هزینه‌ای که برای شروع سرمایه‌گذاری باید بپردازید و ارزش کنونی تمام جریان‌های درآمدی که از آن سرمایه‌گذاری برای شما ایجاد می‌شود.

NPV = PV – I

PV = ارزش فعلی

I = هزینه‌ی سرمایه‌گذاری شده

نرخ بازده داخلی (IRR)

یک روش متداول دیگر برای ارزیابی سرمایه‌گذاری‌ها عبارت است از محاسبه‌ی نرخ بازده داخلی (IRR) که روش جریان نقدی تنزیل‌شده هم نامیده می‌شود.

معمولا IRR به صورت درصد بیان می‌شود و اگر بیشتر از نرخ بازده در سرمایه‌گذاری‌های دیگر باشد، به این معنی است که ممکن است این سرمایه‌گذاری ارزش انتخاب و شرکت در آن را داشته باشد.

∑ (Ct/ (1 + IRR)^t)) = I

روش محاسبه ی NPV

ارزش خالص فعلی (NPV) فرآیند مالی یک پروژه عبارت است از تبدیل ارزش کلیه ی دریافت ها و پرداخت های سالیانه در طول عمر مفید پروژه به زمان حال یا مبداء با لحاظ مقدار نمودن حداقل نرخ مورد انتظار سرمایه گذار.

فرمول NPV

1. NPV مثبت باشد:
   نشانگر آن است که سرمایه گذاری اولیه و نیز هزینه های سالیانه توسط درآمد های سالیانه در طول عمر مفید پروژه پوشش داده شده و درآمد مازاد نقدی را ایجاد می کند.
2. NPV منفی باشد:
   نشان دهنده عدم پوشش سرمایه گذاری اولیه وهزینه های سالیانه توسط درآمد های سالیانه در طول عمر مفید پروژه می باشد.

رابطه ی کلی محاسبه ی NPV عبارت است از:

IC =هزینه یا سرمایه گذاری اولیه
ACF =درآمد سالیانه پس از کسر هزینه ها
I =حداقل نرخ مورد انتظار یا نرخ جذب کننده
عمر مفید پروژه= n

رابطه ی فوق تفاوت ارزش فعلی درآمدها (PWB) و ارزش فعلی هزینه ها (PWC) را نشان می دهد:

ارزش فعلی هزینه ها – ارزش فعلی درآمدها = ارزش خالص فعلی

Net Present Worth (Value) = Present Worth Benefit – Present Worth Cost
NPW(NPV) = PWB – PWC

بیشتر مواقع یک تحلیلگر مالی باید ارزش خالص فعلی چند جریان نقدی را محاسبه نماید، نه فقط یک جریان فردی بلکه مجموعه ای آنها را باید محاسبه کند.
فرمول بالا به همین روش کار می کند، با این وجود هر جریان نقدی باید به صورت جداگانه محاسبه گردد، سپس همه ی آن ها با هم جمع برداری شوند.

در اینجا نمونه ای ازجریانات نقدی با حداقل نرخ جذب کننده ی 10% آورده شده است.

NPV و حالت های مختلف آن

فرض کنید یک پروژه سرمایه گذاری به شما پیشنهاد می شود و شما قصد دارید بدانید که پروژه مربوطه با توجه به انتظارات شما، اقتصادی و یا غیراقتصادی است.
یکی از راه های متوجه شدن این است کهNPV  پرژه را با حداقل نرخ جذب کننده مربوط به خودتان محاسبه کنید و در اینجا سه حالت زیر ممکن است رخ دهد:

• حالت اول: NPV < 0:
  در این حالت ارزش فعلی درآمدها کمتراز ارزش فعلی هزینه ها است، بنابراین پروژه غیراقتصادی خواهد بود.
• حالت دوم: 0 < NPV:
  در این حالت ارزش فعلی درآمدها بیشتر از ارزش فعلی هزینه ها است، بنابراین پروژه اقتصادی خواهد بود.
• حالت سوم: NPV = 0:
  در این حالت ارزش فعلی درآمدها برابر ارزش فعلی هزینه ها است، بنابراین پروژه اقتصادی خواهد بود، زیرا حداقل نرخ جذب کننده برای سرمایه گذاری تامین شده است اما سود مازاد کسب نشده است.

نحوی مقایسه چند پروژه با روش NPV

1. در بین پروژه های ناسازگار اقتصادی، پروژه ای که دارای NPV بیشتری باشد انتخاب می شود.
2. در بین پروژه های مستقل اقتصادی، همه ی پروژه هایی که دارایNPV  بزرگتر مساوی صفر باشند، انتخاب می شوند.
3. در هر دو دسته ی پروژه های ناسازگار و مستقل، اگربرای همه ی گزینه ها NPV< 0 باشد، یعنی همه ی پروژه ها غیراقتصادی است وحالت (Do Nothing) رخ می دهد.

پروژه‌های ناسازگار پروژه‌هایی هستند که با انتخاب یکی از آنها، پروژه‌های دیگر اجرا نشوند.
در حقیقت وابستگی و یا رابطه‌ای بین آنها وجود ندارد و پروژه‌ها مستقل از هم می‌باشند.

مثال اول از NPV

یک کارخانه سازنده ماشین های نجاری، خرید یک جرثقیل  سقفی را بررسی می کند.
هزینه ی اولیه آن 4800 واحد پولی با ارزش اسقاط 5000 واحد پولی، بعد از عمر مفید 4 سال است.
درآمد سالیانه ی حاصل از این جرثقیل 15000 وحد پولی و هزینه های تعمیرات ونگهداری سالیانه 3500 واحد پولی پیش بینی شده است.
اگر حداقل نرخ مورد انتظار کارخانه 20% در سال باشد، آیا خرید این جرثقیل را توصیه می کنید؟

حل:

NPV= – 48000 – 3500(P/A,%20,4) + 15000(P/A,%20,4) + 5000(P/A,%20,4)= -15820

از آنجا که NPV< 0 است، خرید جرثقیل توصیه نمی شود.
اگر کارخانه نرخ بازگشت سرمایه مورد انتظار را کاهش دهد، از نظر اقتصادی جذابیت خرید بیشتر می شود.

مثال دوم از NPV

اگر حداقل نرخ جذب کننده 15 درصد در سال باشد، سه نوع دستگاه A,B,C را با اطلاعات زیراز طریق روش NPV مقایسه کنید.

حل:

NPV(A) = 15000(P/A,%15,5) – [30000+1000(P/A,%15,5) – 4000(P/A,%15,5) =14940>0  

پروژه ی A اقتصادی است. به همین صورت NPV را برای پروژه های B و C هم حساب میکنیم.

NPV(B) = 37239 >0
NPV(C) = 8677 >0

همه ی پروژه ها اقتصادی است ولی پروژه B اقتصادی تر است.
برای مشاهده ی مثال های بیشتر به لینک اینجا مراجعه فرمایید.

نحوی محاسبه از فرمول NPV در اکسل

اکثرتحلیلگران مالی هرگز ارزش فعلی خالص را به صورت دستی و یا با ماشین حساب محاسبه نمی کنند، در عوض از نرم افزار هایی مانند اکسل استفاده می کنند.
 نمونه ای از چگونگی استفاده از فرمول NPV در اکسل آورده شده است.

1. نرخ تخفیف Discount rate)) را در یک سلول وارد می کنیم.

2. یک سری جریانات نقدی ایجاد می کنیم (باید در سلول های متوالی باشند).

3. عبارت NPV را تایپ کنید و نرخ تخفیف را انتخاب کنید، سپس سلول های جریان نقدی را انتخاب کنید.
بعد از زدن دکمه ی Enter دحر را برای ما محاسبه می کند.

دلایل استفاده ی شرکت ها از NPV

هنگامی که مدیران باید مجبور به تصمیم گیری بین چند پروژه می شوند، به ‌طورکلی برای آن ها سه روش وجود دارد:

1. نرخ بازده داخلی
2. روش محاسبه‌ی بازگشت سرمایه
3. ارزش فعلی خالص (NPV)

دلایل ارجحیت روش NPV

1. در این روش، ارزش زمانی پول حفظ و جریان‌های نقدیِ آینده براساس ارزش پول امروز بیان می‌شود.
2. در این روش، رقم دقیقی به دست می آید که امکان مقاسه ی مبلغ سرمایه گذاری شده ی اولیه را با ارزش فعلی بازگشت سرمایه می دهد.

مدیران باید در زمان استفاده از ارزش فعلی خالص به دو مسئله آگاه باشند:

1. دشواربودنِ توضیح ارزش فعلی خالص برای دیگران است. ارزش تنزیل‌شده‌ی جریان‌های نقدی آینده، عبارتی نیست که به‌راحتی به‌ زبانی غیرمالی بیان شود. بااین‌حال، توضیح و نشان‌دادن ارزش فعلی خالص، ارزش تلاش بیشتر را دارد، زیرا این روش نسبت ‌به روش‌های دیگر برتری دارد.
2. مدیران باید در نظر داشته باشند، مبتنی‌بودنِ محاسبه‌ی ارزش فعلی خالص بر فرضیات و برآوردهاست، یعنی احتمال خطا بالاست. البته می‌توان با بررسی دوباره‌ی برآوردها و انجام تحلیل حساسیت پس از محاسبات اولیه، ریسک خطا را کاهش داد.

اشتباهات رایج در زمان استفاده از NPV

سه مورد اشتباه در برآوردها، تأثیر قابل‌ توجهی بر نتایج نهایی محاسبه‌ی ارزش فعلی خالص خواهد گذاشت:

• سرمایه گذاری اولیه: اگر تجهیزاتی می‌خرید که برچسب قیمت مشخصی دارند، ریسکی وجود نخواهد داشت، درغیراین صورت ممکن است ارقام بسیار متفاوتی به دست بیاورید.

• ریسک‌های مرتبط با نرخ تنزیل: شما از نرخ امروز استفاده می‌کنید و آن را برای بازدهی آینده به کار می‌گیرید. بنابراین، احتمال دارد مثلا در سال دوم پروژه، نرخ‌های بهره افزایش پیدا کند و هزینه‌ی وجوه شما بالا برود. این یعنی بازدهی شما برای آن سال از آنچه در ابتدا تصور می‌کردید، ارزش کمتری خواهد داشت.

• اشتباهات در برآوردها: باید درمورد بازدهی‌ای که برای پروژه پیش‌بینی کرده‌اید، تقریبا مطمئن باشید.معمولا این پیش‌بینی‌ها خوش‌بینانه هستند، زیرا افراد مایل‌اند پروژه را انجام بدهند یا تجهیزات را خریداری کنند.

خلاصه ای از ارزش خالص فعلی (NPV) چیست؟

در روش ارزش خاص فعلی همه جریان های نقدی آتی یک پروژه را به سال صفر یا زمان حال برده و محاسبه می کنیم.

این تجزیه و تحلیل در بودجه بندی سرمایه برای مشخص کردن این است که آیا پروژه باید اجرا شود یا خیر. پروژه هایی که NPV آن ها بزرگتر مساوی صفر باشند اقتصادی هستند ولی برای مقایسه کردن بهترین آن ها پروژه ایی است که NPV بزرگتری دارد.

جهت کسب اطلاعات بیشتر به سایت های تخصصی https://ibourse.org/ و https://acctrain.ir/ مراجعه فرمایید.